چالش سیاست و بهداشت در قرنطینه خلیج فارس و پیامدهای آن در شهر بوشهر از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره رضاشاه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شیوع بیماری های واگیر، ضعف امکانات بهداشتی و افزایش مرگ ومیر در ایران، به ویژه در منطقه خلیج فارس، یکی از دغدغه های مهم کشور در اواخر دوره قاجار و عصر پهلوی به شمار می رفت. در همین دوره، رقابت های سیاسی و اقتصادی کشورهای اروپایی در این منطقه، به چالش هایی نو در حوزه سیاست و بهداشت منجر گردید که تبعات آن، در شهر بوشهر نمود یافت. انگلستان که نقش فعال تری در منطقه خلیج فارس داشت، به اقداماتی برای بهبود و توسعه بهداشت و مبارزه با بیماری ها، مانند تأسیس ایستگاه های قرنطینه در نواحی مرزی، از جمله خلیج فارس دست زد. نقطه کانونی این نوشتار، بررسی چالش سیاست و بهداشت در قرنطینه خلیج فارس و پیامدهای آن در شهر بوشهر از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره رضا شاه می باشد که با رویکرد وصفی تحلیلی و با اتکا بر گزارش های بهداشتی و اسناد اداری، روزنامه ها و دیگر منابع تدوین شده است. یافته های پژوهش، نشان دهنده رقابت پزشکان اروپایی، به ویژه انگلیسی ها در ایران در مبارزه با بیماری هاست  که به بهبود بهداشت عمومی در بوشهر انجامید؛ اما از زاویه ای دیگر، چالش در حوزه سیاست و بهداشت، امر بهداشتی را به امری سیاسی تبدیل نمود و در نتیجه، مداخله اروپاییان با مقاومت مردم روبه رو شد تا اینکه با استقلال تشکیلات قرنطینه جنوب، این چالش به پایان رسید.