تحلیل فضایی و مکانیابی خانه های سالمندان با استفاده از GIS نمونه موردی: شهر تبریز (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آمار های ارائه شده از سرشماری نفوس و مسکن سال 1395، بیانگر افزایش روز افزون قشر سالخورده در پروسه 40 سال آینده کشور می باشد با توجه به آمارهای ارائه شده، تعداد معدودای از خانه های سالمندان موجود در سطح شهر تبریز جوابگوی سیل عظیم سالخوردگان خواهد بود. این پژوهش با هدف تعیین مکانهای مناسب به منظوراستقرار مراکز اقامتی سالمندان در شهر تبریز انجام شده است. در این راستا از سامانه اطلاعات مکانیGIS استفاده شده است. این مقاله به دو مرحله دسته بندی شده است. در مرحله ی اول، نخست، با بررسی و ارزیابی فاکتور های مورد نیاز در مکان یابی خانه سالمندان، ریز متغییرهای موثر در پارامتر های مربوطه (ظرفیت، مطلوبیت و سازگاری) استخراج و کلاسبندی شده است. در مرحله بعد فاکتور های مورد نظر در پارامتر سازگاری، با به کار گیری ابزار پرسشنامه در میان متخصصین حوزه برنامه ریزی شهری و مکانیابی توزیع و پس از جمع بندی، با آزمون کروسکال-والیس در محیط نرم افزار SPSS وزن دهی و رتبه بندی شده است. فاکتورهای مطلوبیت و ظرفیت با روش AHP وزن دهی شده و وزنهای حاصل، با به کار گیری نقشه های پایه شهر تبریز، اعمال گشته است. در مرحله ی نهایی لایه های وزن دهی شده در محیط ArcGIS همپوشانی شده و در دو سناریو مجزا کلاسبندی مجدد (Reclassification) انجام گردیده و مناسب ترین مکان ها در دو سناریو در سطح شهر تبریز تعیین گردیده است. یافته های این تحقیق می تواند به ایجاد و گسترش برنامه ریزی منطقه ای در استقرار و توسعه ی مناطق اقامتی سالمندان در شهر تبریز کمک نماید.