کاربرد منطق فازی در تبیین مفاهیم تشکیکی اخلاقی قرآن (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با مراجعه به آموزه های اسلامی به ویژه آموزه های قرآنی درمی یابیم که معیار ارزش گذاری انسان ها با رعایت اصول اخلاقی سنجیده می شود. بخش مهمی از اصول اخلاقی را کنش های ارادی انسان ها تشکیل می دهند که به دلیل متغیر بودن احوال، شرایط و نیت های انسان ها به طور دقیق قابل سنجش نیست و با منطق کلاسیک دو ارزشی نمی توان آنها را ارزیابی کرد. از سوی دیگر، اغلب مفاهیم اخلاقی مطرح شده در قرآن از سنخ کمالات وجودی مرتبه مند و مشکک هستند که به نحو یکسان بر مصادیق خود حمل نمی شود. این مفاهیم تشکیکی را با منطق فازی که بر چند ارزشی بودن گزاره ها مبتنی است، می توان تبیین کرد. از این رو، در این نوشتار با بیان برخی از این مفاهیم قرآنی و تحلیل آنها بر اساس منطق فازی، دستاوردی نوین در شیوه ارزیابی آنها به دست خواهد آمد. پژوهش حاضر با تحلیل محتوا به موضوع کاربرد منطق فازی در تبیین مفاهیم تشکیک اخلاقی قرآن توجه می شود. در این راستا، پس از معرفی مختصر مفاهیم اخلاقی و چیستی منطق فازی، نگاهی کوتاه به تفاوت های منطق فازی با نسبیت گرایی، خواهد شد. در ادامه به تشکیکی بون مفاهیم اخلاقی قرآن و تبیین آنها با منطق فازی می پردازیم. امتیاز ارزیابی به شیوه فازی و کنار گذاشتن روش دو ارزشی سنتی از دستاورد این پژوهش محسوب می شود.