استعاره مفهومی «عقل» در روایات (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

استعاره مفهومی، از موضوعات کلیدی علم زبان شناسی شناختی است که اساس آن، فهم یک حوزه مفهومی بر حسب حوزه مفهومی دیگر است. معناشناسی شناختی از جمله دانش هایی است که راه را برای کشف و تحلیل روابط درون متنی روایات هموار می کند. معصومان(ع) برای بیان مفهوم « عقل » ، مخاطبان خود را از رهگذر امور مادی و محسوسات به تأمل در امور نامحسوس فرا می خوانند. این فرایند موجب القای تعالیم دینی از طریق ارائه شباهت هستی شناختی و معرفت شناختی میان دو حوزه مبدأ و مقصد می شود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل استعاره های مفهومی « عقل » در روایات است. پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که مهمترین حوزه های مفهومی « عقل » در روایات شامل نور و روشنایی، سرمایه و ثروت، بی نیازی، بخشش، نعمت، زیبایی و آراستگی، هدایت گری، قدرت و فرماندهی، آبادانی، درمانگری، دوستی و گشایش است که با ترکیب طرح واره های تصویری حاصل از دو حوزه مبدأ و مقصد، نظام شناختی هدفمند و روشنگرانه را در بافتی استعاری و قابل درک ارائه داده و سبب باورپذیری و تمرکز و انتقال هرچه بهتر آموزه ها شده است.