تحلیلی بر مفهوم و مصداق کوثر و ابتر در تفسیر المیزان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

به رغم ارائه حدود 26 مصداق برای «کوثر» در تفاسیر مختلف، سید محمدحسین طباطبایی مصداق انحصاری آن را کثرت ذریه پیامبر اکرم | دانسته است. بررسی مستندها نشان می دهد این دیدگاه با وجود نقاط مثبت فراوان، نقاط مبهمی نیز دارد. از این رو اهمیت علمی تفسیر المیزان و رجوع گسترده محققان به آن، ایجاب می کند نقاط مثبت و مبهم این دیدگاه به طور دقیق تبیین شود. تحلیل این دیدگاه نشان می دهد رکن اصلی استدلال علامه طباطبایی ظهور «ابتر» در معنای «فرد بدون نسل» است و با توجه به همین نکته، روایات سبب نزول را تقویت و سایر احتمال ها را نفی می کند. توجه به صدر و ذیل سوره، توجه به واقعیت خارجی در مصداق شناسی «کوثر» و ... جزء نکات مثبت این دیدگاه است؛ اما عدم توجه به واقعیت خارجی در مورد بدون نسل شدن شماتت کنندگان پیامبراکرم | ، عدم قدرت دفع احتمال های رقیب و ... از نقاط مبهم این دیدگاه است.