بازتولید قلمرو: گفتمان پارادکسیکال اصلاحات در نظام تربیتی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

آنچه که تاکنون علیرغم اصلاحات گسترده در نظام تعلیم و تربیت ایران ، موجب شده است تا نظام تربیتی ایران همچنان ناکارآمد باشد، غلبه نوعی گفتمان بر اقدامات اصلاحی است که بیشتر به بازتولید قلمروهایی منجر شده اند که خود مانع ظهور اصلاحات واقعی در نظام تربیتی به حساب می آیند. وجه پارادکسیکال گفتمان حاکم بر این اقدامات این است که از یک سو هدف از اقدامات اصلاحی را ایجاد تحول و بهبود در نظام تربیتی می داند و از سوی دیگر با باز تولید قلمروهای جدید، موانع جدیدی بر سر راه اصلاحات حقیقی بوجود می آورد. تجربه چهار دهه سیاستگذاری در نظام تربیتی ایران را می توان مصداق بارز چنین فرآیندی دانست. این گفتار با پرداختن به سه مفهوم مهم قلمرو سازی، قلمرو زدایی و باز تولید قلمرو، در پی تبیین ماهیت و کارکرد حاکمیت «گفتمان باز تولید قلمرو» در سه حوزه ساختاری، مبانی و نظریه پردازی تربیتی و وجوه پارادکسیکال آن از یک سو ، و همچنین ارایه راهکاری برای برون رفت ازآن به منظور تحقق یک نظام تربیتی کارآمد و خود سامان بخش از سوی دیگر است. تحلیل گفتمان انتقادی، تحلیل مفهوم و نوپردازی مفهومی مبنای روشی تدوین این مقاله است.یافته ها نشان می دهد که تا زمانی که بازتولید قلمرو به عنوان گفتمان اصلاحات در نظام تربیتی ایران در نظر گرفته شود، بدلیل ماهیت پارادکسیکال و ضد اصلاحی این گفتمان، امکان تحقق اصلاحات واقعی در نظام تربیتی وجود نخواهد داشت.