بررسی تطبیقی داستان ها و متون کتب صابئین مندایی با آداب و رسوم آن ها در زندگی روزمره از دیرباز تا به امروز

چکیده

مذهب همواره به عنوان یکی از معیارهای تمییز انسان ها تلقی می شود که بر اساس الگوهای رفتاری بر طبق ویژگی ها و فرایض دینی شان می توان آن ها را مورد مطالعه قرار داد. در حقیقت امروزه جایگاه مذهب در مطالعات انسان شناختی و تعیین الگوهای فعالیتی انسان ها نقش به سزایی دارد. در واقع مذهب به مثابه یکی از عناصر فرهنگی و یک پدیده، منشاء ایجاد تفاوت رفتارهای انسانی شناخته شده و نیز نقش محیط بر عملکرد و اعمال و اعتقادات مذهبی و همچنین در فعالیت های اجتماعی افراد به وضوح قابل مشاهده است. صابئین مندایی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و فرایض دینی آن ها با رفتار و عملکرد روزانه آن ها پیوند خورده است. به طور کلی آداب و رسوم منداییان، مانند غسل تعمید و برخی آیین های دیگر، بازمانده آداب و رسوم آن ها از دوران کهن است که به تمامی، این آیین ها را منداییان ساکن ایران و ساکنین دیگر نقاط جهان حفظ کرده اند. بنا بر این بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل انسان شناسانه این قوم کمک خواهد کرد. این آداب و رسوم با آن چه که در کتب مقدس آنان عنوان شده مطابقت داشته و بخش بزرگی از زندگی امروزه شان را در بر می گیرد. در این مقاله مهم ترین ارکان آیین عبادی صابئین مندایی مطرح شده و پس از آن با اشاره به تاثیرپذیری آن چه که از دوران کهن در انجام این آداب و فرایض دینی اعمال می شد نقش این آیین ها از منظر انسان شناسانه، مورد تحلیل قرار می گیرد. در این مقاله در هر بخش ابتدا به نحوه انجام فرایض عبادی صابئین پرداخته و سپس این اعمال و فرایض را با داستان های اساطیری و متون کهن مذهبی آن ها تطبیق خواهیم داد که در پایان مقاله با جمع بندی آن ها، به کلیتی در باب ارتباط زندگی روزمره منداییان و شکل کلی آیین های آنان از دوران کهن خواهیم رسید.