انسان موجودی اجتماعی است که هم به لحاظ ذاتی، فطری و فردی و هم به لحاظ اکتسابی، ارادی و اجتماعی همواره از محیط پیرامون خود تاثیر میپذیرد و آثار آن در نحوه رفتار و کردار و حتی پندار او هویدا میگردد. در این میان نقش نخبگان جامعه به عنوان اسوه، الگو و یا نمونههایی بسیار درخشان و مشعشع غیر قابل انکار مینماید که غالب نظریات جامعهشناسی بر آن تاکید میورزد. این نوشتار کوششی است در جهت بررسی نقش نخبگان در جوامع با تاکید بر نقش پیامبر در شکلگیری تمدن اسلامی، از این رو، ابتدا به مفهومشناسی عناوین اصلی بحث نظیر: نخبه، اسوه و الگو پرداخته و در وهله بعدی نگرش آموزههای اسلام و اندیشمندان مسلمان و بعضا غربی به اسوه و نخبه مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نهایتا شاخصه های تمدن اسلامی و نقش پیامبر در ایجاد آن تبیین شده است.