نقش شاعرانگی ذهن در آثار تصحیحی زنان بر اساس نظریه رونالد واردف (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مبحث شاعرانگی ذهن ازجمله مباحث نوین در زبان شناسی به ویژه زبان شناسی و جنسیت است. این مبحث در دستگاه فکری رونالد وارداف، بهتر و علمی تر، ساخته وپرداخته شد اگرچه پیش از او، پژوهشگرانی هم بودند که درباره مفهوم آن بدون وضع اصطلاحی خاص صحبت کرده بودند. شاعرانگی ذهن به طور مختصر به این امر اشاره دارد که ذهن برخی افراد به ویژه زنان، گاهی از راه های غیرمرسوم متن شناسانه، به معنای مناسبی از یک بیت یا بخشی از یک شعر دست می یابند. یک اثر تصحیحی کامل، غالباً دارای سه بخش: مقدمه، تصحیح متن و مسائل پیرامتنی است. بخش پیرامتنی خود به انواع فهرست ها، واژه نامه، تعلیقات و نیز توضیح و تفسیر برخی ابیات و ترکیب های سخت، تقسیم می شود. در این مقاله برمبنای مبحث شاعرانگی ذهن، به بررسی توضیحاتی که در دو تصحیح مهم یعنی تصحیح حدیقه الحقیقه سنایی از مریم حسینی و تصحیح خمسه نظامی از سامیه بصیر مژده ی، ارائه شده، پرداخته می شود. از نتایج اصلی این مقاله، همخوانی روش توضیح و تفسیر ابیات مهم دو اثر به دست مصحّحان برمبنای روش مرسوم در این مبحث است. علّت انتخاب این دو مصحّح زن، اشاره ای است که وارداف به عملکرد بهترِ زنان نسبت به مردان در معنا تراشی برای ابیات، کرده است.