زیست باستان شناسی: مطالعه علمی بقایای اسکلت های انسانی به دست آمده از کاوش های باستان شناسی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زیست باستان شناسی یک تخصص دانشگاهی میان رشته ای است که با مطالعه علمی بقایای اسکلت های انسانی به دست آمده از محوطه های باستان شناسی، پل ارتباطی بین علوم زیست شناسی، پزشکی، انسان شناسی و علوم اجتماعی برقرار می کند. سنگ بنای زیست باستان شناسی، تعامل متقابل بین فرهنگ و بیولوژی است. مطالعات روشمند، منسجم و علمی در این حوزه کمک مؤثری به درک مفاهیم پیچیده از هویت های اجتماعی مردمان و جوامع گذشته دارد. مطالعات بقایای اسکلتی انسانی در جهان، در ابتدا، رویکرد «نژادپرستانه» و «تبارشناسی» داشت اما بعداً و در طی 40 سال اخیر این گرایش های «خطرناک» منسوخ شده و انقلاب عظیمی در مطالعات زیست باستان شناسی ایجاد شده است. این تحقیقات به سمت مطالعات منسجم و علمی و در سطح جمعیتی (برای مثال: خویشاوندی ژنتیکی، رژیم غذایی، بیماری، سبک زندگی مردمان باستانی، تکامل بیولوژیکی و فرهنگی) قدم برداشته است. متأسفانه بقایای اسکلت های انسانی در ایران مورد بی مهری قرار گرفته و باستان شناسی ایران از اطلاعات علمی زیست باستان شناسی بی بهره است و اطلاعات و دانش ما در این خصوص بسیار محدود و ناقص بوده و درک درستی از پیشینان در ایران نداریم. این مقاله به معرفی رشته زیست باستان شناسی و مشارکت آن در مطالعات بقایای اسکلت های انسانی به دست آمده از محوطه های باستانی پرداخته است. علاوه بر آن، مروری بر تاریخچه و تکامل زیست باستان شناسی به عنوان یک رشته تخصصی از قرن 18 م. به بعد، اشاره به تاریخچه مطالعات بقایای انسانی در ایران و مسائل اخلاقی پیرامون بقایای اسکلتی انسانی دارد.