آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰

چکیده

بسیاری از دانشمندان اهل سنت، در فاصله قرون میانه تا عصر حاضر و نیز برخی از علمای شیعه در فاصله قرون میانه تا متأخر، به طرح نظریه تواتر قراءات روی آورده اند. در حالی که چنین نظری در بین علمای متقدم شیعه و اهل سنت دیده نمی شود. این نکته، به ضمیمه مسأله تأثیر پذیری علم قراءات از سایر علوم اسلامی، به خصوص علوم حدیث، بررسی زمینه های تاریخی شکل گیری انگاره تواتر قراءات را ضروری می نماید. این پژوهش، از طریق بررسی سلسله وار جایگاه خبر واحد و متواتر در علم کلام، اصول فقه و حدیث، و در نظر گرفتن تغییر رویکردهایی که نسبت به یقین بخشی آن دو روی داده، به این نتیجه رسیده است که در پی شهرت مسأله انحصار یقین بخشی به خبر متواتر و تضعیف جایگاه خبر واحد ابتدا در کلام و بعد از آن در اصول فقه، در قرن پنجم، تقسیم خبر به واحد و متواتر، به علوم حدیث نیز راه یافت. این مسأله، بر قراءات که یکی از شاخه های علوم اسنادی است، تأثیر گذاشت. در نتیجه شهرت مسأله انحصار یقین بخشی به خبر متواتر، قراءات می بایست برای یقین آور بودن، متواتر می بود و همین مسأله موجب اصرار علمای قراءات در قرن هفتم و بعد از آن بر تواتر قراءات شد؛ حال آنکه پیش از آن، قراءات با وجود سند غیر متواتر، با ملاک شهرت، مورد پذیرش قرار می گرفت.

تبلیغات