بررسی جایگاه متافیزیک و نقش دین در حوزه عمومی هابرماس

چکیده

مواجهه مسالمت آمیز اندیشمندان دینی با ویژگی های جوامع سکولار از جمله نکات کلیدی است که اهمیت حوزه عمومی از منظر یورگن هابرماس را آشکار می کند. او فیلسوفی برجسته است که با رویکرد به حوزه عمومی و تبیین ویژگی های آن نقشی انکارناپذیر در مباحث مرتبط با خلق سیاست از بطن جامعه دارد. در مقاله حاضر بر این پرسش تامل می شود که رویکرد هابرماس به مقوله دین در حوزه عمومی چگونه بوده و باورهای الهیاتی در اندیشه وی چه تحولاتی یافته است؟ با روش تحلیل محتوای کیفی می توان این فرضیه را مورد تحقیق قرار داد که نقش بی بدیل حوزه عمومی در شکل گیری مناسبات سیاسی هابرماس را بر آن داشت تا نسبت دین و الهیات را در حوزه عمومی به ویژه عرصه فرهنگی آن مورد تاکید قرار داده و با عبور از مرزهای سکولاریسم، تکامل مدرنیته را در گرو باورمندی به گزاره های متافیزیکی بداند. در اثبات این فرضیه، مسائلی مانند عقلانیت، مدارای دینی و تحولات فکری هابرماس مورد توجه قرار گرفته و تلقی او را از برخی کارکردهای دین بازخوانی کرده ایم.