بررسی زمینهها و عوامل موثر بر الگوی سفرهای درون شهری یکی از موضوعات مطرح در ادبیات برنامهریزی شهری است. در این میان، سفرهای تحصیلی در حدود 30 تا 40 درصد سفرهای درون شهری را به خود اختصاص میدهند و بخش عمدهای از آنها مربوط به سفر دانشآموزان ابتدایی است که تا حد زیادی به رفتار و تصمیم والدین وابسته است. در کشورهای توسعه یافته، مطالعات بسیاری به منظور تحلیل نقش عوامل موثر بر تصمیم خانوادهها برای انتخاب گزینه سفر دانشآموزان صورت گرفته است. در این راستا، جایگاه مولفههای جغرافیایی و کالبدی از قبیل تراکم، توزیع کاربریها و ساختار و کیفیت شـبکه معابر مهم ارزیابی مـیشود. در پژوهش حاضر، اطلاعات مربوط به جابهجایی دانشآموزان در سطح چهار محله از سطح کلانشهر مشهد شامل محلههای احمدآباد و ملکآباد از منطقه یک و محلههای گاز و فاطمیه از منطقه سه شهرداری بر اساس نمونهگیری تصادفی (با حجم نمونه 238) و با استفاده از پرسشنامه کتبی جمع آوری شده است. دلیل انتخاب این محلهها، تفاوتهای بارز آنها از نظر بافت کالبدی و نیز خصوصیات اجتماعی- اقتصادی ساکنان بوده است. اطلاعات بهدست آمده از پرسشنامهها با استفاده از روشهای تحلیل آماری (آزمونهای همبستگی، جداول توافقی و مدل رگرسیون لاجیت) و همچنین تحلیل فضایی (GIS) مورد بررسی قرار گرفتهاند. نتایج حاصل، بیانگر معنادار بودن تفاوت میان الگوهای سفر دانشآموزان در سطح محلههای مورد مطالعه است. از میان عوامل اجتماعیـ اقتصادی بررسی شده، درآمد خانوار و جنسیت دانشآموز بیشترین تأثیر در انتخاب روش انجام سفر دارند. برخورداری از پارکینگ واحد مسکونی، یکی از عوامل کالبدی مورد بررسی است که با انتخاب وسیله سفر دارای رابطه معنادار بوده است، هر چند این متغیر، متاثر از وضعیت اقتصادی خانوار و کیفیت واحد مسکونی است. بر این اساس مهمترین عامل موثر بر انتخاب گزینه سفر کودکان ابتدایی در محدوده مورد مطالعه، درآمد خانوار تشخیص داده شد.
