آیا فرضیه (پاسخی ارتجالی که محقق آگاه و مجرب در پاسخ به پرسش تحقیق ارائه میکند) برای همه تحقیقات لازم است؟ این پرسشی است که پاسخ به آن برای آشنایی با ویژگیها و عناصر «تحقیق علمی» ضرور است. روش شناسان تحقیق در مواضع مختلف و در جایجای مباحث خود اشارات و تصریحاتی دارند که نشان میدهد فرضیه برای همة انواع تحقیق نیست، و اساساً ارائة آن در بعضی موارد امکان ندارد. نوشتة حاضر میکوشد با اتکا به منابع دست اول در «روش تحقیق» مستنداتی برای نکتة مزبور جمع آوری کند و تفاوت بین انواع مختلف تحقیق را نشان دهد. محققان تحقیقات توصیفی و اکتشافی را متفاوت با تحقیقات تبیینی میدانند و تنها در تحقیقات تبیینی پای فرضیه را باز میکنند. آنان معتقدند که در تحقیقات توصیفی نیازی به فرضیه نداریم؛ چنانکه در تحقیقات اکتشافی فرضیه پردازی ممکن نیست.
