استراتژی پابرجا

هدف و زمینه: این مقاله به تحلیل تطبیقی و موشکافانه تکنیک های قابل کاربرد در تدوین استراتژی های پابرجا می پردازد. استراتژی پابرجا، نوع خاصی از استراتژی است که در برابر حالات مختلف محیطی معنادار و پایدار است. روش: شناسایی فنون قابل کاربرد در طراحی استراتژی پابرجا از طریق 3 روش انجام شد: شناسایی مراجعی که تکنیک های مختلف را معرفی می کنند، جست وجو بر اساس کلیدواژه های مرتبط با پابرجایی و شناسایی تکنیک های مشابه مواردی که از طریق دو روش قبلی شناخته شده اند. جست وجو بر اساس 3 روش پیش گفته منجر به شناسایی بیش از 120 تکنیک شد. که این مجموعه بر اساس 5 معیار مورد بررسی قرار گرفتند و به 9 تکنیک تقلیل یافتند. سپس هر تکنیک از 4 منظر مورد بررسی قرار گرفت: تحلیل موضوعات محوری، بررسی گام های اجرایی، تحلیل نقاط قوت و نقاط قابل بهبود این تکنیک ها و بررسی جامعیت و کامل بودن. یافته ها: فنون نُه گانه شناسایی شده عبارتند از: تصمیم گیری پابرجا، برنامه ریزی استراتژیک ذی نفع محور، برنامه ریزی برپایه مفروضات، تحلیل حالات و اثرات خطا، تحلیل درخت خطا، تحلیل مسایل بالقوه، تحلیل اثرات جانبی راه حل، برنامه ریزی حساس به عدم قطعیت، برنامه ریزی بر مبنای سناریو. نتایج: هر کدام از تکنیک ها یک موضوع محوری خاص را مورد توجه قرار داده اند و به همین دلیل باید توسط دیگر فنون تکمیل شوند. هیچ کدام از تکنیک ها نمی توانند بر همه عوامل ناپابرجایی استراتژی مؤثر باشد. بنابراین لازم است توسط دیگر فنون تکمیل شوند. هر کدام از تکنیک ها، نقش ویژه ای در سه فاز مختلفِ تدوین استراتژی پابرجا یعنی فازهای پیشاطراحی، طراحی و پساطراحی استراتژی دارند.

رویکردهای سنتی برنامه­ریزی استراتژیک در مواجهه با آشفتگی و عدم قطعیت در محیط، منعطف نبوده و از قابلیت پاسخگویی مناسبی برخوردار نیستند. در شرایط عدم قطعیت کنونی بسیاری از افراد و سازمان ها بر این باورند که استراتژی معنا و مفهوم و جایگاه خود را از دست داده است، چرا که زمانی که آینده کاملاً قابل پیش­بینی است، برای طراحی استراتژی می­توان از رویکردهای متعارف استراتژی استفاده کرد. اما زمانی که آینده غیرقابل پیش­بینی و با عدم قطعیت مواجه باشد دیگر این قبیل رویکردها، غیرکاربردی بوده و بی معنی می­باشند و می­بایست از رویکردهایی که مناسب با شرایط ناپایدار است سود جست. این مقاله با هدف معرفی رویکردهای برنامه­ریزی استراتژیک در شرایط عدم قطعیت، با رویکردی تحلیلی-تطبیقی به بررسی این رویکردها می­پردازد و برای همه موارد یک نمونه عملی ذکر می­کند و همچنین پیام کلیدی آن رویکرد را برای مدیران برمی­شمرد.