رابطه والد- فرزندی

مقدمه: برطرف ساختن مشکلات ارتباطی بین فرزندان و والد سرپرست در خانواده های تک والدینی یکی از اهداف اصلی برنامه های توانمند سازی خانوادگی و روان شناختی این دسته از خانواده ها است؛ لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه بهبود بخشی ارتباط بر کیفیت رابطه والد- فرزندی نوجوانان دختر خانواده های تک والدینی مادر سرپرست بود. روش: جامعه آماری پژوهش شامل همه نوجوانان دختر 14 تا 18 ساله در خانواده های تک والدینی مادر سرپرست تحت پوشش یکی از مؤسسات خیریه شهر ری بود. از بین 34 نوجوان داوطلب شرکت در تحقیق بر مبنای مقیاس رابطه والد- فرزندی فرم مادر- فرزند و مصاحبه بالینی، در نهایت 18 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه (9 نفر در گروه آزمایشی و 9 نفر در گروه گواه). جایگزین شدند روی گروه آزمایش بر اساس برنامه بهبود بخشی ارتباط 8 جلسه گروهی اجرا شد و گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. تمام آزمودنی ها قبل و بعد از درمان، مقیاس رابطه والد- فرزندی فرم مادر- فرزند را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج آزمون t برای مقایسه گروه های مستقل و ضریب تأثیر کوهن نشان داد که برنامه بهبود بخشی ارتباط اثر معنی داری بر کیفیت رابطه والد- فرزندی داشت. همچنین نتایج آزمون t نشان داد که برنامه بهبود بخشی ارتباط به طور اختصاصی تر باعث افزایش عاطفه مثبت و میزان ارتباط درگروه آزمایش شد و این تأثیر معنادار بود اما تأثیری بر مؤلفه های همانندسازی با مادر وعدم آزردگی/ سردرگمی نقش نداشت. نتیجه گیری: نتایج، اثربخشی برنامه بهبود بخشی ارتباط را بر بهبود رابطه والد- فرزندی در نوجوانان دختر خانواده های تک والدینی مادر سرپرست تأیید کرد.

رابطه با والدین نقش مهمی در زندگی نوجوانان دارد. بروز تعارض در این رابطه باعث آسیب های بلند مدت و جدی در نوجوانان می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان روان پویشی فشرده و کوتاه مدت بر بهبود رابطه متعارض مادر- فرزندی می باشد. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با پیگیری 2 ماهه صورت گرفت. 16 نفر از مادران به همراه فرزندانشان که ملاک ورود به تحقیق را داشتند به صورت در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برای بررسی متغیر آزمایشی از پرسشنامه تعارض والد- فرزند (م روف) استفاده شد. مداخله به مدت 8 جلسه بر روی مادران انجام شد. پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری 2 ماهه بر روی فرزندان اجرا گردید. تحلیل واریانس چند متغیره – آمیخته (درون گروهی- بین گروهی) و تحلیل واریانس چند متغیره آمیخته دو راهه نشان داد که بین پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد ولی در پیش آزمون و پس آزمون گروه کنترل تفاوتی وجود نداشت. این تفاوت در پیگیری دو ماهه ماندگار بود. نتایج این پژوهش نشان داد که مداخله روان پویشی فشرده و کوتاه مدت در بهبود کیفیت رابطه متعارض مادر- فرزندی تأثیر مثبت دارد و این تأثیر در سه مقیاس پرسشنامه معنی دار بود. همچنین یافته ها نشان داد که اثربخشی درمان روان پویشی فشرده و کوتاه مدت بر روی هر دو جنس معنی دار بود و تفاوت معنی داری بین دختران و پسران در پیامدهای درمانی مشاهده نشد.

زمینه و هدف: تحقیقات نشان داده است که توانمدسازی والدین در ارتباط با فرزندان و مشکلات آن ها می تواند اثرگذار باشد؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر اثربخشی برنامه توانمندسازی والدینی خانواده های دارای فرزندخوانده بر متغیرهای تنش های والدگری و رابطه والد- فرزندی بود.. مواد و روش ها: جامعه آماری شامل والدین دارای فرزندخوانده شهر تهران در سال 1399 بود. تعداد 30 والد به شیوه نمونه گیری در دسترس به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شده اند. با بهره گیری از یک طرح آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل، والدین ابتدا پرسشنامه های تنش های والدگری و رابطه والد- فرزندی را تکمیل کردند و سپس کاربندی آزمایشی توانمندسازی والدینی در 8 جلسه بر روی گروه آزمایش اجرا و بعد از اتمام جلسات پس آزمون برای هر دو گروه ارائه شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس چندمتغیری (MANCOVA) به کمک نرم افزار SPSSV19 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد برنامه توانمندسازی والدینی بر تنش های والدگری (004/0≥p) و رابطه والد- فرزندی (008/0≥p) اثربخش است و بین دو گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری ایجاد کرد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش می توان گفت، برنامه آموزشی توانمندسازی والدینی دارای فرزندخوانده بر تنش های والدگری و رابطه والد- فرزندی اثربخش بوده و لذا آگاهی متخصصان حوزه های مشاوره، خانواده، روان شناسی و سایر متخصصان از این پژوهش می تواند کمک کننده باشد.

هدف: بروز آسیب های روان شناختی همچون اختلال نافرمانی مقابله ای منجر به تخریب رابطه های اجتماعی و خانوادگی کودکان و نوجوانان می شود. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش تنظیم شناختی هیجان بر رابطه والد-فرزندی دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای انجام شد. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان پسر دارای اختلال نافرمانی مقابله ای مشغول به تحصیل در مدارس دوره اول متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند. نمونه شامل 30 نفر از دانش آموزان پسر دارای اختلال نافرمانی مقابله ای بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل، جایگزین شدند (هر گروه 15 نفر). گروه آزمایش، آموزش تنظیم شناختی هیجان را طی هشت جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سلامت روان کودکان و نوجوانان (گادو و اسپرافکین؛ 1994) و پرسشنامه رابطه والد- فرزندی (فاین، مورلند شوبل، 1983) استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار آماری SPSS ویرایش 23 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش تنظیم شناختی هیجان بر رابطه والد-فرزندی دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای تأثیر معناداری داشته است (0001/0>p). بدین صورت که میانگین نمرات رابطه والد-فرزندی با پدر و مادر در گروه آزمایش در مرحله پیش آزمون به ترتیب 42/74 و 14/83 و در مرحله پس آزمون 59/93 و 42/104 به دست آمد. این در حالی بود که میانگین نمرات رابطه والد-فرزندی با پدر و مادر در گروه گواه در مرحله پیش آزمون به ترتیب 68/71 و 31/84 و در مرحله پس آزمون 18/70 و 43/85 محاسبه شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش تنظیم شناختی هیجان با بهره گیری از فنون شناختی و هیجانی می تواند رابطه والد- فرزندی دانش آموزان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس آموزش تنظیم شناختی هیجان می تواند به عنوان درمانی موثر، جهت بهبود رابطه والد- فرزندی دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای مورد استفاده قرار گیرد

هدف از پژوهش تدوین و اثربخشی برنامه آموزشی رابطه والد-نوجوان مبتنی بر صفات سه گانه تاریک شخصیت والد نظامی و رابطه والد-فرزندی بر سه گانه تاریک شخصیت والد بود. نمونه مورد مطالعه شامل 30 نفر از کارکنان شاغل در مرکز آموزش هواپیمایی نیروی زمینی ارتش در اصفهان در سال 1399 دارای مشکلات مربوط به سه گانه تاریک شخصیت بودند که پسر نوجوان داشتند و به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر والد و فرزند نوجوان آن ها انتخاب شدند. برای شناسایی والد سه گانه تاریک شخصیت پرسش نامه های شخصیت ماکیاولیسم (کریستی و جیس، 1970)، شخصیت خودشیفته (راسکین و تری، 1988) و شخصیت سایکوپاتی (لوینسون و همکاران، 1995) در میان 450 والد توزیع و 30 نفر دارای نمرات بالا انتخاب شدند، سپس با 30 نفر از فرزندان نوجوان پسر آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. از میان والدین گزینش شده تعداد 15 نفر به صورت تصادفی در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه گواه گمارده شدند. پس از استخراج سه مؤلفه اصلی هیجانات، آمیختگی و ارتباطات از مصاحبه ها و با تکیه بر ویژگی سه گانه تاریک شخصیت والد بسته آموزشی رابطه والد-نوجوان طراحی و بر روی گروه آزمایش در 16 جلسه 90 دقیقه ای اجرا شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد . نتایج نشان داده است که بسته آموزشی طراحی شده بر ماکیاولیسم، جامعه ستیزی و خودشیفتگی والد نظامی اثربخش است (p<0/05).

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تجارب زیسته فرزندان از روابط فرازناشویی والدین انجام شد. روش: روش پژوهش، کیفی با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری است. جامعه مورد مطالعه، کلیه فرزندان 22-18 سالی بودند که یکی از والدین شان سابقه رابطه فرازناشویی داشته است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، تا زمان اشباع داده ها، 10 نفر از این فرزندان انتخاب شدند. از شرکت کنندگان مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد، سپس کلمه به کلمه پیاده سازی شده و به روش اسمیت و اسبورن (2015) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در این مطالعه 6 مضمون اصلی: 1) مواجهه فرزند با روابط فرازناشویی والدین؛ 2) تعبیر فرزند از روابط فرازناشویی والدین ؛ 3) تغییرات ایجاد شده برای فرزند در خانواده؛ 4) آسیب های فردی وارد شده به فرزند؛ 5) آسیب های بین فردی وارد شده به فرزند و 6) رشد پس از ضربه روابط فرازناشویی والدین، استخراج شد. جوهره تجربه فرزندان "آرزوی ترمیم خانواده و بازگشت به شرایط پیش از وقوع رابطه فرازناشویی، در عین آگاهی به عدم امکان پذیری آن" بود. نتیجه گیری: مطابق یافته های پژوهش، به نظر می رسد زندگی فرزندان از چندین جنبه تحت تأثیر روابط فرازناشویی والدین قرار گرفته و لازم است  به تناسب شرایط شان برای این خانواده ها، سیستم های حمایتی فراهم شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر نگرش جوانان نسبت به مصرف مواد مخدر انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر کیفی مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی بود. جامعه آماری شامل جوانان مصرف کننده مواد شهرستان نی ریز بود که از این میان 15 نفر براساس نمونه گیری هدفمند و با استفاده از تکنیک اشباع داده ها انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام گرفت. یافته ها: از مجموع داده ها، 9 مفهوم اولیه، 4 مقوله عمده تحت عنوان تعاملات نامناسب والد-فرزندی، عدم نظارت کافی، تعارضات زناشویی والدین و ادراکات سوق دهنده به سمت مواد و نهایتا یک مقوله هسته ای الگوی ناکارآمد خانوادگی استخراج گردید. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت روابط والد-فرزندی و نظارت والدینی یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده نگرش مثبت جوانان به مواد مخدر است. براین اساس، خانواده را می توان مهم ترین عامل در پیشگیری و ایجاد گرایش فرزندان به سمت موادمخدر دانست.