مشارکت های اجتماعی

در این نوشتار، ضمن بررسی مشاهدات میدانی و مصاحبه و نظرخواهی از خبرگان مسئول بخش عرضه خدمات حمایتی کشور با توجه به مبنای سازماندهی منطقه ای و جغرافیایی که لازمه شناسایی دقیق نیازمندان و توانمندسازی و خوداتکایی ایشان است، علاوه بر تعامل مناسب و استفاده بهینه از ظرفیتها و تجربه­های خیریه های موجود به ایجاد یا تقویت گونه های جدیدی از سازمانهای مردم نهاد شامل تشکلهای داوطلبانه حمایتی محله محور به مرکزیت مساجد محله ها تحت عنوان کلی شبکه ارتباطی حمایتی مردمی توجه شده و اهداف، وظایف، فعالیتها و بویژه تعامل آنها با کمیته امداد امام خمینی(ره) به عنوان دستگاه متولی عرضه خدمات حمایتی و یک سازمان حمایتی از تشکلهای مردمی، طراحی و تبیین شده است. الگوی تعاملی این مقاله اتحاد و مشارکت دولت و مردم در جهت تحقّق واقعی اهداف توانمندسازی و خوداتکایی محرومان را با رویکرد مسجدمحوری مورد توجه قرار داده و شاخصهای کاهش فقر، احیای آموزه های دینی در زمینه انفاق و نوعدوستی، احیای جایگاه مساجد در نظام اسلامی، افزایش همبستگی و سرمایه اجتماعی، افزایش رضایتمندی و عزت نفس نیازمندان، کاهش هزینه­های اجرایی و تشکیلاتی و در نتیجه افزایش بهره وری عرضه خدمات حمایتی به محرومترین اقشار جامعه را هدف قرار داده است.

این مقاله به منظور شناسایی زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر در توسعه مشارکت های اجتماعی در سمن ها و خیریه ها به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی انجام شده است. داده های این پژوهش از طریق گفت وگوهای نیمه ساختاریافته با 22 نفر از صاحب نظران و مدیران فعال درحوزه های رسانه ای و سمن ها و با نمونه گیری هدفمند و نظری گردآوری شده است. در این پژوهش از تحلیل 839 کد مفهومی حاصل از گفت وگوها در مجموع 574 مقوله محوری به دست آمد و از دسته بندی این مقوله ها امکان شناسایی"شرایط زمینه ای"حاصل شد. براساس یافته های این پژوهش، زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر در توسعه مشارکت های اجتماعی در سمن ها و خیریه ها، در دو بخش برون و درون سازمانی نهادهای مردمی ارائه شده است. زمینه های" برون سازمانی" شامل: توسعه یافتگی علمی وگسترش نظام آموزشی در محیط فعالیت سمن ها، ظرفیت های فرهنگ ایرانی واسلامی موثر در توسعه امور خیر و گفتمان حاکم بردولت نسبت به فعالیت سمن ها و خیریه ها است. از جمله زمینه های" درون سازمانی" نیز می توان به مواردی چون؛ تشکیلات و ساختار مدیریتی سمن ها، ساختار رسانه ای و تبلیغات در موسسات خیریه و نقش عوامل انگیزشی در جذب خیرین" اشاره نمود. نتیجه نهایی پژوهش این است که؛ شناخت زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر بر توسعه مشارکت های مردمی درسمن ها، می تواند امکان فعال شدن ظرفیت های توسعهدر نهادهای مردمی را فراهم آورد.