خیریه ها

این مقاله در پی بررسی مفهوم زنانه شدن فقر از خلال تجربه های مراجعان به خیریه های شهر اصفهان و فهم تأثیر این گونه انجمن ها یا سازمان ها در بازتولید این مفهوم در جامعه است. با استفاده از نظریه زمینه ای مورد نظر چارمز در روش شناسی کیفی، سعی برآن بوده تحلیلی پیرامون این سؤال به دست آید که چگونه خیریه ها در بازتولید فقر زنانه مؤثرند؟ اطلاعات این پژوهش، که از طریق انجام دادن 20 مصاحبه عمیق با زنان سرپرست خانوار یا زنان نیازمند کمک جوان و تنها که برای درخواست کمک به خیریه های شهر اصفهان مراجعه کرده اند گرد آمده است، در مرحله اول با رویکردی تفسیرگرایانه از تجارب مراجعه زنان نیازمند کمک به خیریه ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشیِ روش نظریه زمینه ای، 6 مفهوم اولیه، 2 مقوله مرکزی و نهایتاً یک مقوله هسته ای استخراج شد که مؤید مقولات عمده «اصرار بر تسلط اقتصادی» و «ابقای انفعال اجتماعی» از سوی خیریه ها بر زنان بود. در مرحله دوم، با نگاه نقادانه فمنیستی برآمده از دیدگاه هاردینگ، هریک از مفاهیم و مقولات به طور جداگانه و در تحلیلی نهایی بررسی شد. درنهایت، در مدل نظری ای که برآمده از یافته های تحقیق بود، مکانیسم «نابرابری مضاعف» از واکاوی روابط بین مقولات به دست آمده در توضیح سؤال اولیه به دست آمد. همچنین، بخشی یا هریک از مفاهیم اولیه به دست آمده در جریان کدگذاری ها به عنوان «متعین های زمینه ای، مقوم، پشتیبان و تأثیرگذار» بازشناسایی شدند که در تولید، تداوم و بازتولید فقر زنانه از طریق فعالیت های مبتنی بر خیریه و امور خیر نقش دارند. براساس این پژوهش، می توان مدعی شد که فعالیت های مبتنی بر کمک رسانی در خیریه ها نه تنها بر بنیانی مردسالارانه وضع شده اند، بلکه با قراردادن زنان نیازمند کمک در وضعیت نابرابری مضاعف، شرایط فقیرتر شدن این زنان و تداوم چنین وضعیتی و درنهایت بازتولید فقر در زنان را فراهم می کنند. در واقع، طبق یافته ها می توان بدین نظر رسید که خیریه ها برای زنان در جامعه طبق الگوی کمک رسانیِ فعلی خود، «بازتولید انقیاد» می کنند.

یکی از مهم ترین چالش ها در اقتصاد هر کشور، بحث نابرابری اقتصادی، کنترل و جلوگیری از تبعات آن است؛ از این رو، در علم اقتصاد پیامدهای نابرابری اقتصادی، به امر بسیار با اهمیتی تبدیل شده است. همچنین، براساس پژوهش هایی که با استفاده از مدلسازی عامل بنیان به بررسی نابرابری اقتصادی پرداخته شده، به وجود آمدن نابرابری اقتصادی به اثبات رسیده است. یکی از بحث ها در زمینه نابرابری اقتصادی، ایفای نقش خیریه ها در تعدیل و کاهش نابرابری اقتصادی است. در ادبیات تحقیق به وجود پیچیدگی و ابهام در رابطه با نقش خیریه ها در کاهش نابرابری اقتصادی تأکید شده است و در بسیاری از آنها به صورت جزء نگرانه به این مسئله پرداخته شده است. در مطالعه حاضر، یک مدل عامل بنیان براساس مدل اقتصادی توزیع ثروت با نرم افزار نتلوگو توسعه داده شده است و در آن نقش خیریه ها و توزیع مناسب منابع آنها در یک محیط شبیه سازی شده، با طراحی سه سناریوی متفاوت گزارش می شود. با بررسی نتایج این سناریوها مشخص می شود وجود خیریه ها در کاهش نابرابری اقتصادی مؤثر است و ایجاد سازوکار توزیع مناسب منابع خیریه ها تأثیر بیشتری در کاهش نابرابری اقتصادی دارد

این مقاله به منظور شناسایی زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر در توسعه مشارکت های اجتماعی در سمن ها و خیریه ها به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی انجام شده است. داده های این پژوهش از طریق گفت وگوهای نیمه ساختاریافته با 22 نفر از صاحب نظران و مدیران فعال درحوزه های رسانه ای و سمن ها و با نمونه گیری هدفمند و نظری گردآوری شده است. در این پژوهش از تحلیل 839 کد مفهومی حاصل از گفت وگوها در مجموع 574 مقوله محوری به دست آمد و از دسته بندی این مقوله ها امکان شناسایی"شرایط زمینه ای"حاصل شد. براساس یافته های این پژوهش، زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر در توسعه مشارکت های اجتماعی در سمن ها و خیریه ها، در دو بخش برون و درون سازمانی نهادهای مردمی ارائه شده است. زمینه های" برون سازمانی" شامل: توسعه یافتگی علمی وگسترش نظام آموزشی در محیط فعالیت سمن ها، ظرفیت های فرهنگ ایرانی واسلامی موثر در توسعه امور خیر و گفتمان حاکم بردولت نسبت به فعالیت سمن ها و خیریه ها است. از جمله زمینه های" درون سازمانی" نیز می توان به مواردی چون؛ تشکیلات و ساختار مدیریتی سمن ها، ساختار رسانه ای و تبلیغات در موسسات خیریه و نقش عوامل انگیزشی در جذب خیرین" اشاره نمود. نتیجه نهایی پژوهش این است که؛ شناخت زمینه های ارتباطی و رسانه ای موثر بر توسعه مشارکت های مردمی درسمن ها، می تواند امکان فعال شدن ظرفیت های توسعهدر نهادهای مردمی را فراهم آورد.

این پژوهش بر پایهٔ نظریه آرایش مناسب میان سه بخش دولتی، خصوصی و جامعه مدنی، ضمن توضیح نحوه همکنش و ارتباط سازمان های جامعه مدنی با دولت و بازار؛ می کوشد با شناساندن رویکردی جدید، بازگفت متفاوت تری از دو رویکرد رقیب ارائه دهد. در این رویکرد، خیریه ها سازمان های غیردولتی و غیربازاری هستند که در استقلال نسبی و نحوه تعامل و ارتباطشان با دو عرصه دیگر فهم پذیر می شوند و مسائل آن ها رؤیت پذیر می شود. این مطالعه با روش کیفی و تکنیک دلفی در قالب مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۱۲۹ نفر از دست اندرکاران مؤسسات خیریه در کشور انجام شده است. یافته ها نشان داد برجسته ترین مسائل این سازمان ها در مورد دولت عبارت از دولتی کردن هرچه بیشتر خیریه ها، نبود قوانین کارآمد، رقیب پنداری خیریه ها از سوی دولت، فقدان یکپارچگی مرجعیت در صدور مجوز و نظارت است. همچنین، چالش بنیادین این سازمان ها در مورد بازار، بی تفاوتی بنگاه های اقتصادی نسبت به مسئولیت اجتماعی و سازمان های خیریه است. با چنین مسائلی، خیریه ها به پیچ ومهره های بوروکراسی دولتی تبدیل می شوند که تنها در برابر دولت تعهد و مسئولیت دارند و کارکرد آن ها فقط جنبه تسکینی دارد که این، سرآغاز انحطاط آن هاست. افزون بر آن، این سازمان ها رابطه همیشگی و بایسته ای با بنگاه های خصوصی ندارند. درنهایت می توان گفت آرایش مناسبی میان سه عرصه پیش گفته برقرار نیست و مسائل این سازمان ها در نبود آرایش مناسب رؤیت پذیر می شود.

تاب آوری عامل مهمی در غلبه بر ناملایمات و سختی های زندگی به ویژه در میان فقرا و نیازمندان است. تاب آوری یک مفهوم فرهنگی، زمینه ای و تاریخی است و مفهوم سازی آن، توضیح عوامل تأثیرگذار و شناسایی راهبردهای مقابله ای آن از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. همچنین بی توجهی به آن می تواند منجر به فهم نادرست این موضوع در افراد یا اجتماعات موردمطالعه شود. این مطالعه کیفی باهدف واکاوی معنای تاب آوری در میان دریافت کنندگان کمک های مالی از خیریه ها در شهر اصفهان انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون در میان مشارکت کنندگانی صورت گرفت که به صورت هدفمند برای این کار انتخاب شده بودند. با تجزیه وتحلیل مصاحبه ها، پنج مضمون کلی به دست آمد. «معنا و مفهوم رنج های زندگی»، «اتکا به منابع حمایتی»، «حفظ کرامت در شرایط سختی»، «واکنش در برابر استیصال» و «چشم اندازهای گذار». تحلیل کیفی ما نشان داد که تاب آوری در منظومه فکری و ذهنی مشارکت کنندگان صرفاً امری فردی نیست، بلکه ارتباط تنگاتنگی با زیست اجتماعی و تجربیات و تعامل آنان با سایر حوزه های زندگی شان دارد. نتایج این پژوهش می تواند برای مداخلات پیشگیرانه خیریه ها و سمن ها باهدف افزایش تاب آوری نیازمندان و فقرای شهری سودمند باشد.