راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط راهبردهای انگیزشی (جهت گیری هدف های پیشرفت، خودکارآمدی و اضطراب امتحان)، راهبردهای یادگیری(مرور ذهنی، بسط دهی و سازمان دهی و راهبردهای یادگیری فراشناختی (تفکر انتقادی و خودنظم دهی فراشناختی) و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان تیزهوش اصفهان انجام شد. جامعه این پژوهش همه دانش آموزان دبیرستانی رشته های نظری شهر اصفهان بودند. برای انجام این پژوهش 200 دانش آموز(108 دختر و 92 پسر) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و همه آن ها پرسشنامه جهت گیری هدف های پیشرفت الیوت و موریاما، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و همکاران، و پرسشنامه خلاقیت تورنس را تکمیل نمودند. یافته ها نشان داد که هدف تبحرگرا، خودکارآمدی، سازمان دهی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی رابطه ی مثبت و معنادار، و اضطراب امتحان با پیشرفت تحصیلی رابطه ی منفی و معنادار داشتند. خودکارآمدی، اضطراب امتحان و خلاقیت در یک مدل توانستند 42 درصد از واریانس پیشرفت درس ریاضی را پیش بینی کنند و نیز سهم خودکارآمدی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی بیش از سایر متغیرها بود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی روابط بین متغیرهای باورهای معرفت شناختی و انگیزشی ( خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت) با یکدیگر و نیز نقش آن ها بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمی ( راهبردهای شناختی و فراشناختی) دانشجویان دانشگاه پیام نور در قالب مدل علّی و به روش تحلیل مسیر می باشد. به منظور آزمون سوالات پژوهش، نمونه ای 600 نفری از دانشجویان مراکز دانشگاه پیام نور، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و روش نمونه گیری طبقه ای، به صورت تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه خودگزارشی متشکل از مقیاس باورهای معرفت شناختی (Schommer, 1990)، مقیاس اهداف پیشرفت (Middleton & Midgley, 1997)، مقیاس خودکارآمدی تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (Pintrich & De Groot, 1990) پاسخ دادند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مدل علّی مفروض پس از اصلاح از برازش مناسبی برخوردار بوده و متغیرهای پژوهش در مجموع و به ترتیب، 29 و 35 درصد از کل واریانس راهبردهای شناختی و فراشناختی را تبیین نمودند. به طور کلی، نتایج پژوهش نشان داد که باورهای معرفت شناختی علاوه بر تاثیر مستقیم، به واسطه اهداف پیشرفت و خودکارآمدی تحصیلی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمی ( راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی) دانشجویان، تاثیر غیرمستقیمی نیز دارند. لذا، ضروری است که زمینه لازم جهت ارتقاء این باورها از طریق غنی تر کردن محیط زندگی و فضای یادگیری و آموزش فراهم شود.

مقدمه: اهمال کاری صورتی شایع از شکست در خودتنظیمی است. دانش آموزانی که خود را کارآمد می دانند، از راهبرد های شناختی و فراشناختی بیشتری استفاده می کنند و برای انجام تکالیف تلاش بیشتری می ورزند. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر اهمال کاری تحصیلی و خودکارآمدی در دانش آموزان بود. روش کار: روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر خرم آباد در سال تحصیلی 95-1394 بودند، که از میان آنها 30 دانش آموز دارای اهمال کاری تحصیلی (نمره 30 به بالا) به شیوه نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب و با شیوه نیمه آزمایشی، در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. آموزش راهبرد های یادگیری شناختی و فراشناختی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای طی یک جلسه در هفته بر روی دانش آموزان گروه آزمایش انجام گرفت. داده ها با استفاده پرسشنامه های اهمال کاری تحصیلی سواری و خودکارآمدی عمومی شرر و مادوکس جمع آوری شد. از روش تحلیل کواریانس چند متغیره و تک متغیره با نرم افزار SPSS-18 جهت تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل کواریانس نشان داد که آموزش راهبرد های یادگیری شناختی و فراشناختی به طور معناداری باعث کاهش اهمال کاری تحصیلی و افزایش خودکارآمدی در دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل گردیده است (001/0 > P ) . همچنین این تاثیر تا مرحله پیگیری حفظ شده بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت آموزش راهبرد های یادگیری شناختی و فراشناختی در کاهش اهمال کاری تحصیلی و افزایش خودکارآمدی دانش آموزان دختر مؤثر است.

مقدمه: دانشجویان در دوران تحصیل با موانع متعددی روبه رو می شوند، که این امر می تواند موجب بروز تعلل ورزی در آنان شود و خودکارآمدی تحصیلی آنها را نیز تحت الشعاع قرار می دهد، لذا پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر تعلل ورزی و خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی انجام شد. روش ها: روش پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. برای انجام این پژوهش 40 دانشجو به صورت دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. برای جمع آوری اطلاعات در پیش آزمون و پس آزمون از مقیاس تعلل ورزی تحصیلی و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی استفاده شد. برای گروه آزمایش برنامه آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی به مدت 10 جلسه اعمال شد. داده های جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS-23 به روش تحلیل کوواریانس، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که فرضیه های پژوهش مبنی بر آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر تعلل ورزی و خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی شهر مشهد مورد تائید قرار گرفته است و دانشجویان گروه آزمایش نسبت به دانشجویان گروه کنترل در پس آزمون به طور معناداری، تعلل ورزی تحصیلی کمتر و خودکارآمدی تحصیلی بیشتری داشتند. نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر کاهش تعلل ورزی تحصیلی و افزایش خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی اثربخش است.