منابع فارسی

مولانا فخرالدّین علی صفی، از نویسندگان قرن دهم هجری و دارای تألیفات متعددی، از جمله کتاب ارزشمند و ماندگار «لطائف الطّوائف» است. این کتاب، مجموعه ای از حکایات طنزآمیز مربوط به گروه ها و طبقات مختلف اجتماعی است که با آیات قرآن کریم، احادیث پیامبر (ص)، ائمّة اطهار (ع) و ضرب المثل های عربی آراسته شده است.  صفی در این کتاب، به شدت از منابع عربی و فارسی پیش از خود متأثّر شده است. در این پژوهش، از مجموع 867 روایت، حکایت و  ضرب المثل عربی که در این کتاب به کاررفته، منبع 399 مورد را در منابع عربی و منبع 222 مورد را در منابع فارسی پیش از او یافته ایم. صفی در کتاب «لطائف الطّوائف»، از منابع عربی چون «ربیع الأبرار»، «تذکرة حمدونیة»، «محاضرات الادبا» بهره برده است. او از روش هایی، چون دخل و تصرف در حکایات، ذکر حکایت های متوالی و ترجمة حکایت ها استفاده کرده است. همچنین، از منابع فارسی، چون «رسالة دلگشا»، «جوامع الحکایات و لوامع الرّوایات»، «بهارستان» و... به فراوانی استفاده کرده است. صفی این حکایت ها را به روش های مختلفی، چون دخل بی کم و کاست مطلب، نقل داستان با اندکی دخل و تصرف و نقل حکایات متوالی در لطائف الطوائف ذکر کرده است.

سرزمین وسیع چین به ویژه ترکستان شرقی از دیرباز مورد توجه مورخان و جغرافی نگاران مسلمان بوده و آنها در قرون نخستین اسلامی، صفحاتی از کتاب های خویش را به وصف این سرزمین اختصاص داده اند. با این حال از قرن هفتم هجری، حملات مغول به سرزمین های اسلامی موجب افزایش توجه نویسندگان مسلمان فارسی نویس به سرزمین چین شد. درواقع مغولان با فتح سرزمین های اسلامی و غلبه بر چین موجب ارتباط بیشتر میان سرزمین های اسلامی و چین شدند. جانشینان مغول ها در ایران یعنی ایلخانان و تیموریان نیز روابط گسترده ای با چین برقرار کردند. این جغرافی نگاران و مورخان، غالباً اطلاعات بازرگانی، سیاسی و مذهبی درباره چین ارائه کرده اند. در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و با تکیه بر منابع فارسی، شهرهای چین از نگاه جغرافی نگاران و مورخان را بررسی کرده و درصدد پاسخ به این سؤال است که شهرهای چین در منابع فارسی چگونه توصیف شده است؟