باورهای قالبی

یکی از علایق رشته ی جامعه شناسی، بررسی ساختار قدرت در خانوده است، که معمولا با توجه به تقسیم کار بین همسران و مشارکت آن ها در تصمیم گیری ها انجام می گیرد. مبانی نظری نشان می دهد که ساختار قدرت، از عوامل عینی و ذهنی مانند نوع و میزان منابع در دسترس همسران، باورها، و نوع شناخت آن ها از تفکیک دو جنس و قدرت و توانایی های ایشان متاثر است. هدف از این پژوهش، که با استفاده از نظریه منابع و نظریه بوردیو طراحی شده است، بررسی رابطه میان ساختار قدرت در خانواده های کرمان و منابع در دست رس و باورهای جنسیتی است. نمونه پژوهش را 682 نفر از زنان همسردار شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن تشکیل می دهند و پژوهش به شیوه پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش نامه پژوهش گر ساخته انجام شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که ساختار قدرت خانوادگی، همان گونه که پیش بینی می شد، به نفع شوهر است و میان ساختار قدرت در خانواده و میزان دست رسی زنان به منابع، نوع باورها، شناخت آن ها از توانایی های زنان و مردان، و برخی عوامل زمینه دیگر، رابطه معنادار وجود دارد.

در این مقاله میزان مشارکت دانشجویان دختر در فعالیت های ورزشی و عوامل مؤثر بر آن بررسی شد. روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایشی بود. جامعه آماری شامل دختران دانشجو دانشگاه بوعلی سینا همدان (5096 نفر) بوده اند که از این تعداد 385 نفر از طریق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و از طریق روش نمونه گیری خوشه ای، بین آن ها پرسشنامه توزیع شد.در چارچوب نظری از نظریاتی همچون نظریه فیش باین-آیزن، نظریه یادگیری اجتماعی، نظریه سرمایه فرهنگی، نظریات فمنیستی، نظریه چافتز،کلیشه های جنسیّتی سندرا بم و دیدگاه نظری چو بهره گرفته شد. نتایج نشان داد بین متغیر های حمایت اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سودمندی ادراک شده، تمایل فردی و موانع اجتماعی مشارکت با میزان مشارکت ورزشی رابطه معناداری دیده می شود، اما بین متغیرهای رشته تحصیلی، قومیت و پایگاه اقتصادی-اجتماعی با میزان مشارکت ورزشی رابطه معناداری مشاهده نمی شود. همچنین بین باورهای قالبی و مشارکت ورزشی رابطه معنادار و معکوس وجود دارد.

کارآفرینی فرایندی است که در شبکه ی متغیری از روابط اجتماعی واقع شده است. روابط اجتماعی می توانند رابطه ی کارآفرین را با منابع و فرصت ها ، محدود یا تسهیل کنند. بر این اساس مطالعه، شناخت و تحلیل روحیه کار آفرینی از رویکردی جامعه شناختی اهمیتی دو چندان می یابد. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان روحیه ی کار آفرینی و ارزش های فرهنگی باتوجه به نقش میانجی باورهای قالبی می باشد. جمعیت آماری شامل کلیه زنان کارآفرین (اعم از زنان فعال در هسته های فناور) استان خوزستان که طبق آمار ارائه شده از سوی امور بانوان استانداری 264نفر می باشند. روحیه کارآفرینی برمبنای دیدگاه نیاز به موفقیت ، ارزش های فرهنگی با توجه به دیدگاه پارسونز و همچنین باور های قالبی به عنوان متغیر میانجی برمبنای نظریه جامعه پذیری جنسیتی و دیدگاه طرحواره جنسیت مورد تبیین نظری قرار گرفت. حجم نمونه با توجه به خطای نمونه گیری 05/ 0 و سطح اطمینان 95/0 با آماره مجذور کای برای یک درجه آزادی، مقدار n=140 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار و18 SPSSو Amosانجام شد. یافته های پژوهش نشانگر اثرگذاری ارزش های فرهنگی در چهار بعد توزیع قدرت، درجه پذیرش ابهام، مردانگی و فردگرایی بر روحیه ی کارآفرینی با توجه به میانجی گر متغیر باورهای قالبی می باشد. براین مبنا برای تقویت روحیه ی کارآفرینی علاوه بر شناسایی ظرفیت های زیست بوم کارآفرینی در استان خوزستان، توجه به فرهنگ ایده پروری و ایده پردازی و همچنین ایجاد تغییر و تحول ساختاری به ویژه در حیطه باورهای قالبی ضرورت می یابد.

ضرب المثل ها جملات کوتاهی هستند با مفاهیمی عمیق و برخاسته از قالب ها و تصورات اجتماعی که جهت گیری و تشخیص موقعیت های اجتماعی را فراهم می کنند. این مطالعه به دنبال بررسی بازتاب مفهوم زن و مسائل زنان در میان ضرب المثل های محلی شهرستان لامرد می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به گردآوری و تحلیل ضرب المثل هایی در خصوص زنان پرداخته شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان دهند? آن است که در این جامعه هیچ گونه نقش اجتماعی و یا حرفه ای برای زنان قائل نبوده و ضرب المثل ها پیرامون دو محور ویژگی های مختلف شخصیتی زنان و نقش های آن ها درون خانواده از جمله نقش مادری و همسری معطوف به مردسالاری موجود در این شهر شکل گرفته است.

«نظام فرهنگی جامعه» بر اساس ساختار و عناصر تشکیل دهنده اش، نحوه اشتغال و میزان دستیابی زنان به سطوح مدیریتی را تعیین می کند. نظام فرهنگی جامعه را باورهای عمیق و قالبی، فرهنگ سازمانی و فرهنگ خرد اجتماعی تشکیل می دهند. از آنجایی هر کدام از عوامل مزبور از ترکیب دو متغیر ساخته شدند در مجموع شش متغیر مستقل از طریق مؤلفه ها و شاخص های خود، مسئله پژوهش را در جامعه آماری شهرداری تهران توصیف، تبیین و تحلیل می کنند. با کشف واقعیت بر اساس یافته علمی پژوهش حاضر، می توان برنامه ریزی فرهنگی کرد تا زنان شرایط مشارکت پویا در فرایند توسعه کشور را کسب و سهم شایسته ی خود را در تحقق آن ایفا نمایند و این موضوع به عنوان دغدغه ی جامعه، از ضرورت ها و اهداف پژوهش حاضر هم است. از ترکیب نظریه های فرهنگی توسعه، فرهنگ و شبکه ی سازمانی با نظریه های روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی خرد مرتبط با ساختار شخصیتی و مهارت های فردی و اجتماعی، چهارچوب نظری ساخته شده است که موضوع و مسئله پژوهش را پشتیبانی نظری و مفهومی می نماید. فرضیه های برآمده از دل چهارچوب نظری پژوهش حاضر با گزینش 300 نمونه از جامعه آماری 4347 نفری شهرداری تهران و با  بهره مندی از روش ها و تکنیک های کارآمد پژوهش، بررسی و آزمون شدند. نتایج و یافته های پژوهشی در قالب، توصیف بافت جمعیت نمونه پژوهش، تشریح فرضیه های توصیفی، تبیین فرضیه های مقایسه ای – ترجیحی، فرضیه های ترجیحی – جنسیتی، فرضیه های ترجیحی دو وجهی و بالاخره تبیین فرضیه ی اصلی پژوهش، گزارش و تأیید می گردد. نتایج نشان می دهد که فرهنگ، شبکه و ساختار سازمانی از اولویت بیشتری در دستیابی زنان ایرانی به سطوح مدیریتی برخوردار است. همچنین باور و ایمان فرهنگی زنان و مردان در مورد موانع و چالش های فرهنگی مرتبط با مسئله پژوهش متفاوت است.