چالش های مدیریتی

با توجه به وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در کشور ایران، صنعت پتروشیمی یکی از محورهای اصلی توسعه اقتصادی به شمار می رود؛ اما استخراج این ذخایر عظیم و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش افزوده زیاد از طریق فرآیندهای پتروشیمی، نیازمند فناوری های مدرن و پیشرفته ای است که عمدتا در اختیار کشورهای توسعه یافته می باشد. با توجه به این که یکی از موثرترین روش های دستیابی به این فناوری ها، انتقال آنها از کشورهای توسعه یافته است، هر ساله پروژه هایی در قالب همکاری فناورانه با دیگر کشورها، در صنعت پتروشیمی ایران تعریف و به اجرا گذاشته می شود. اما این پروژه ها عمدتا با چالش های زیادی رو به رو می شوند که در نهایت منجر به کاهش اثربخشی یا حتی عدم موفقیت آنها از نظر انتقال فناوری می گردد. این پژوهش به کمک مطالعه موردی پروژه احداث واحد تبدیل متانول به پروپیلن (MTP)، که یکی از مهم ترین و جذاب ترین پروژه های اخیر صنعت پتروشیمی ایران از بعد انتقال فناوری بوده است، به بررسی دقیق و موشکافانه چالش های اجرایی و مدیریتی این گونه پروژه ها پرداخته است. پژوهش حاضر با روش ترکیبی کیفی – کمی انجام پذیرفته و یافته ها و پیشنهادات ارزشمندی را برای افزایش اثربخشی و موفقیت پروژه های انتقال فناوری که در قالب همکاری فناورانه بین المللی در صنعت پتروشیمی ایران انجام می شود ارائه نموده است.

در چند دهه اخیر، بروز مشکلات متعدد زیست محیطی به شکل گیری سازمان های مردم نهاد زیست محیطی و حمایت از آنها انجامیده است؛ اما زمانی به توسعه سازمان های مردم نهاد زیست محیطی می توان امیدوار بود که چالش های فراروی آنها شناسایی و سعی بر از میان برداشتن آنها شود. از این رو، هدف تحقیق پیمایشی حاضر شناسایی و تحلیل چالش های فراروی این سازمان ها بود. جامعه آماری تحقیق اعضای نُه سازمان مردم نهاد زیست محیطی استان کردستان را که از سال 1379 تأسیس شده اند، دربرمی گرفت (1187=N). حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران برابر با 231 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده ها شامل یک پرسشنامه منظم حاوی سؤالات بسته بود که روایی صوری آن با نظرات متخصصان و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (92/0=α) تأیید شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که نشانگرهای مورد بررسی در پنج مؤلفه چالش های مدیریتی، حمایتی، اجتماعی، ارتباطی و سازمانی قابل طبقه بندی بوده، 8/73 درصد تغییرات چالش های فراروی سازمان های مردم نهاد زیست محیطی را تبیین می نمایند.

سیستم اداری ایران به صورت متمرکز اداره می شود که این سیستم باعث به وجود آمدن چالش هایی در اداره کشور به ویژه در حوزه مدیریت شهری بوده است. در همین ارتباط، هر چند که با تشکیل شورای اسلامی شهر و اعطای بعضی از وظایف به شهرداری، حرکتی جدید به سمت تمرکززدایی در شهرها شروع شده، اما به خاطر سیستم پیچیده ساختار مدیریتی و برنامه ریزی کشور، هنوز این امر در زمینه تمرکززدایی توفیقی نداشته و به همین دلیل سیستم مدیریت شهری با چالش های بزرگی همراه است. روی همین اصل، هدف این تحقیق بررسی نقش تمرکزگرایی در ایجاد چالش های مدیریت شهری در ایران می باشد که این امر با استفاده از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی به انجام رسیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تمرکزگرایی در ساختار مدیریتی ایران باعث تکوین رویکرد بخشی و دولتی و دولت محور نسبت به شهر و مسائل مختلف شهری شده که حاصل آن چیزی غیر از تضعیف جایگاه شهرداری ها در سیستم مدیریت شهری نیست. همچنین این امر چالش هایی (محتوایی و رویه ای) را در ایران در حوزه مدیریت شهری ایجاد کرده است که رهایی از این چالش ها نیازمند بازساخت نگرش ها و دیدگاه ها و روش های موجود در شیوه مدیریت شهری در ایران می باشد. در مجموع، براساس نتایج تحقیق، در ساختار متمرکز اداری – سیاسی ایران، مدیریت به جای تحقق توسعه مانع اصلی توسعه محسوب می شود. لذا تلاش های فراوانی لازم است تا زمینه مساعد برای مشارکت همه جانبه به منظور تمرکززدایی انجام شود. به عبارتی، لازمه رفع این چالش، تغییر در نگرش به ساختار مدیریت شهری به عنوان تقویت حکومت محلی و مشارکت مردمی و مدیریت یکپارچه و تقسیم قدرت از بالا به پایین و تغییر این ساختار به سیستم از پایین به بالا می باشد.

مقدمه: توجه به بهره وری در دانشگاه ها و متغیرهای موجود در این فرآیند می تواند در بالا بردن بهروری مدیران دانشگاه ها مؤثر باشد. بنابر این هدف از اجرای این پژوهش تعیین چالشهای بهره وری مدیران دانشگاههای باز و از دور و ارائه مدل و راهبردهای اصلاحی در دانشگاه های باز و دور می باشد. روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران دانشگاههای باز و از دور تهران در سال 1396 بود. تعداد نمونه 246 نفر و روش نمونه گیری در دسترس بود و با استفاده از lisrel ، SPSS داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: عواملی چون پایین بودن سطح کیفی انجام امور، ناکارآمد بودن ساختار سازمانی، ضعف نظام های مدیریتی، فقدان شایسته سالاری در مدیریت، فقدان اعتماد میان مدیران و کارکنان، کمبود آموزش های مناسب و به روز در زمینه بهره وری، نداشتن چشم انداز دوربرد در مدیریت، روشن نبودن مأموریت های سازمان، کمبود اخلاقیات کاری در کارکنان، کمرنگ شدن نظام مشارکت کارکنان در درون سازمان، از عوامل چالش در بهره وری مدیران می باشد. نتیجه گیری: این مدل می تواند راهگشای افزایش بهره وری مدیران دانشگاههای باز و از دور را فراهم بیاورد باید سطح کیفی انجام امور، ناکارآمد بودن ساختار سازمانی، ضعف نظام های مدیریتی، فقدان شایسته سالاری در مدیریت را در دانشگاههای باز و از دور اصلاح و عملیاتی نمود. از نتایج این پژوهش می توان در وزارتین بهداشت و علوم، دانشگاه آزاد، دانشگاه های باز و از دور استفاده نمود.

با توجه به اینکه مناطق روستایی بخش عمده ای از منابع طبیعی را در برمی گیرند؛ برنامه ریزی جهت رفع مسائل و به کارگیری شیوه های کارآمد، جهت بهره برداری و مدیریت بهینه آن می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و اقتصادی – اجتماعی در زمینه توسعه روستاها باشد. روش تحلیل داده ها با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکه ای است که پس از تنظیم پرسشنامه در اختیار 22 نفر از کارشناسان خبره قرار گرفت که با نظرسنجی از آنان، وزن های مناسب هر معیار و زیر معیار تعیین شد. یافته ها حاکی از آن است چالش هایی ازجمله عدم وجود دستورالعمل تخص صی ارزی ابی ب رای ه ر ی ک از پروژه های مشمول ارزیابی محیطی، عدم غربالگری در ارزیابی اثرات منابع محیطی، مشخص نبودن بحث منابع محیطی در آمایش سرزمین و جایگاه قانونی، فقدان اصلاح نظام بهره برداری از منابع طبیعی و مهار عوامل ناپایدار، ع دم بازدارن دگی و ض مانت اجرای ی در ق وانین ارزی ابی منابع محیطی که به ترتیب دارای ضریب تأثیر (013/0)، (011/0)، (01/0)، (009/0)، (008/0) می باشند؛ ازجمله مهم ترین چالش ها و دسترسی به امکانات و تخریب زیست محیطی در روستا، ضعف سازوکار قانون در صیانت از منابع، ضعف مقررات در سرمایه گذاری منابع قانونی که به ترتیب دارای ضریب تأثیر (0004/0)، (0006/0)، (0007/0)، ازجمله کم اهمیت ترین چالش های پیش روی مدیریت منابع طبیعی هستند.

«نظام فرهنگی جامعه» بر اساس ساختار و عناصر تشکیل دهنده اش، نحوه اشتغال و میزان دستیابی زنان به سطوح مدیریتی را تعیین می کند. نظام فرهنگی جامعه را باورهای عمیق و قالبی، فرهنگ سازمانی و فرهنگ خرد اجتماعی تشکیل می دهند. از آنجایی هر کدام از عوامل مزبور از ترکیب دو متغیر ساخته شدند در مجموع شش متغیر مستقل از طریق مؤلفه ها و شاخص های خود، مسئله پژوهش را در جامعه آماری شهرداری تهران توصیف، تبیین و تحلیل می کنند. با کشف واقعیت بر اساس یافته علمی پژوهش حاضر، می توان برنامه ریزی فرهنگی کرد تا زنان شرایط مشارکت پویا در فرایند توسعه کشور را کسب و سهم شایسته ی خود را در تحقق آن ایفا نمایند و این موضوع به عنوان دغدغه ی جامعه، از ضرورت ها و اهداف پژوهش حاضر هم است. از ترکیب نظریه های فرهنگی توسعه، فرهنگ و شبکه ی سازمانی با نظریه های روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی خرد مرتبط با ساختار شخصیتی و مهارت های فردی و اجتماعی، چهارچوب نظری ساخته شده است که موضوع و مسئله پژوهش را پشتیبانی نظری و مفهومی می نماید. فرضیه های برآمده از دل چهارچوب نظری پژوهش حاضر با گزینش 300 نمونه از جامعه آماری 4347 نفری شهرداری تهران و با  بهره مندی از روش ها و تکنیک های کارآمد پژوهش، بررسی و آزمون شدند. نتایج و یافته های پژوهشی در قالب، توصیف بافت جمعیت نمونه پژوهش، تشریح فرضیه های توصیفی، تبیین فرضیه های مقایسه ای – ترجیحی، فرضیه های ترجیحی – جنسیتی، فرضیه های ترجیحی دو وجهی و بالاخره تبیین فرضیه ی اصلی پژوهش، گزارش و تأیید می گردد. نتایج نشان می دهد که فرهنگ، شبکه و ساختار سازمانی از اولویت بیشتری در دستیابی زنان ایرانی به سطوح مدیریتی برخوردار است. همچنین باور و ایمان فرهنگی زنان و مردان در مورد موانع و چالش های فرهنگی مرتبط با مسئله پژوهش متفاوت است.

در دهه اخیر اولین چالش موجود در جهان موضوع جمعیت و دومین چالش آن موضوع کمبود و بحران آب شناخته شده است. با توجه به این که الگوی مدیریت آب در جهان تغییر کرده است مدیران باید درصدد رفع چالش های هیدروپلتیک ناشی از عدم مدیریت صحیح منابع آب باشند. در این میان مرزها پدیده هایی هستند که اساساً ماهیتی انسانی دارند که انسان به واسطه درک اختلاف های میان خود، آن ها را پدید می آورند و در زمینه مطالعاتی جغرافیای سیاسی، به عنوان یکی از موضوع های محوری شمرده می شود. رودها نیز می توانند نقش مرز طبیعی را ایفا نمایند. رودهای مرزی به آبراه هایی اطلاق می گردد که مرز میان دو کشور یا چند کشور را تشکیل می دهند. نقشه جهان بیان گر عدم انطباق مرزهای سیاسی با رودخانه های مرزی هستند. از جمله مناطق چالش برانگیز رودهای مرزی آسیای مرکزی هستند. در این منطقه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ظهور 5  جمهوری در حوضه رودهای آمودریا و سیردریا می توان گفت که موازنه انرژی منطقه به هم خورد و کشورها میراث دار مدیریت نامنسجم و نادرست اتحاد جماهیر شوروی شدند. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی درصدد بررسی اختلافات ناشی از عدم مدیریت یکنواخت و منسجم منابع آبی در آسیای مرکزی می با شد و با بررسی دکترین های حقوق بین الملل بهترین شیوه استفاده از منابع آبی را مدیریت مشترک میان کشورها مطرح می کند. 

هدف این پژوهش واکاوی گسست برنامه درسی قصد شده دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی با توجه به چالش ها و مشکلات مدیریتی مدارس در ایران بود. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش آن در بررسی سوال اول پدیدارشناسی تأویلی و سؤال دوم تحلیل مضمون بود. برای مصاحبه نیمه ساختارمند تعداد(17)مدیر مدرسه از نمونه گیری دردسترس انتخاب و در گردآوری داده های برنامه درسی مصوب ازنمونه گیری هدفمند با روش گلوله برفی تا مرز اشباع نظری استفاده شد. تجزیه و تحلیل یافته های سؤال اول از طریق کدگذاری؛ باز، محوری وانتخابی،و داده های سؤال دوم با سه روش؛ قالب مضامین، ماتریس مضامین،و شبکه مضامین، با استفاده از نرم افزار(Nvivo10 ) بود. اعتباریابی با از طریق تکنیک کنترل اعضاء و با نظرخواهی و مشاوره با کارشناسان، تعیین پایایی با توافق دو کدگذار به میزان(67٪) محاسبه شد. بر اساس یافته ها سوال اول چالش ها و مشکلات مدیریتی مدارس در (57) کدباز و (35) کدنهایی با (13)مؤلفه آموزشی،(10) مؤلفه پرورشی و (12)مؤلفه اداری- مالی شناسایی و طبقه بندی گردید. یافته ها سوال دوم با (5) مضمون پایه برنامه درسی مصوب توانست صرفاً (8) کد از (35) نهاییِ مربوط به چالش ها و مشکلات مدیریتی مدارس را پوشش دهد. نتایج نهایی نشان داد برنامه درسی مصوب درکاهش چالش ها و مشکلات مدیریتی مدارس مؤفقیت نسبتاً نامطلوبی دارد. در آخر پیشنهادهایی ارائه شده است.

زمینه و هدف: تأمین نظم و امنیّت جامعه در شرایط بحرانی و غیرطبیعی، سازمان های متولی آن را با چالش هایی مواجه می سازد. فرماندهی انتظامی ازجمله سازمان هایی است که حسب وظایف قانونی و مأموریت های سازمانی، لازم بود در زمان همه گیری ویروس کرونا، خدمات ارائه شده در شرایط قبل از کرونا را ادامه دهد که کاهش توان یگانی، خدمات انتظامی ارائه شده را از نظر کیفی و کمّی با چالش هایی مواجه می ساخت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و مطالعه چالش های مدیریت واحدهای انتظامی در زمان همه گیری ویروس کرونا در فرماندهی انتظامی ویژه غرب استان تهران بود.روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش اجرا و گردآوری داده ها، از نوع کیفی است که به منظور گردآوری داده های پژوهش، از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. افراد شرکت کننده در تحقیق از بین فرماندهان و مدیران انتظامی ویژه غرب استان تهران انتخاب شدند که دارای سوابق مدیریتی در امور انتظامی استان در زمان شیوع و همه گیری ویروس کرونا بودند و تعداد 14 نفر به روش نمونه گیری هدفمند براساس رویکرد اشباع نظری انتخاب شدند. همچنین متون پیاده سازی شده مصاحبه ها مقوله بندی و سپس تحلیل و تفسیر داده ها به روش تحلیل محتوا صورت گرفت.یافته ها: براساس پاسخ افراد شرکت کننده در پژوهش، تعداد 38 چالش درون سازمانی و تعداد 17 چالش برون سازمانی در مدیریت واحدهای انتظامی در همه گیری ویروس کرونا در فرماندهی انتظامی ویژه غرب استان تهران شناسایی شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد، اساسی ترین چالش های مدیریتی واحدهای انتظامی در همه گیری ویروس کرونا مربوط به حوزه نیروی انسانی، تجهیزات و امکانات و ساختار و مأموریت های سازمانی، همچنین ضعف در همکاری و هماهنگی بین سازمانی در اجرای دستورالعمل های ویژه کرونا بوده است که لازم است با در نظر گرفتن این چالش ها، فرماندهی کل انتظامی و انتظامی غرب استان تهران، برنامه ریزی مناسب و دقیق تری نسبت به مدیریت واحدهای انتظامی در موارد مشابه وضعیت کرونایی اتخاذ نماید و تعامل و هماهنگی با سایر سازمان ها به صورت هدفمند، پیگیری و اجرایی شود.