رهبری جهانی

سؤالی که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد این است که آیا ژئوپولتیک جهان اسلام، توان و ظرفیت رقابت در بازی قدرت و پیشوایی جهانی را دارد یا نه؟ نتیجه تحقیق این است که ژئوپولتیک جهان اسلام با قابلیت های بالای اقتصادی، نظامی، استراتژیکی، ایدئولوژیکی، توان رقابت در میان قدرت های بزرگ دیگر در مسیر دستیابی به جایگاه رهبری جهانی را داراست؛ با این شرط که زمینه و بستر همگرایی و هم پوشانی منابع کشورهای اسلامی در سازمان های بین المللی اسلامی فراهم آید و چالش ها و موانع پیش رو برداشته شود. در این میان، جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای مهم جهان اسلام با استفاده از پتانسیل های ژئوپولتیکی مادی و معنایی خود، نقشی بی بدیل در این زمینه ایفا می کند.

نظم بین المللی و رهبری آن همواره یکی از موضوعات کلیدی برای جامعه ی بشری بوده است. امروزه در سده ی بیست و یکم، دوره ی انقلابی گری کلاسیک به پایان رسیده است؛ منافع اساسی بازیگران عمده مشخص شده و ساختار جهانی قدرت نیز شکل گرفته است به گونه ای که رویکرد بازیگران عمومی به صلح و نظم نیز در چارچوب نظام مطلوب آن ها قرار گرفته است. در این راستا، نظم بین المللی در دهکده ی جهانی به رهبری کارآمد جهانی، بستگی دارد. رهبری جهانی به این دلیل ضروری به نظر می رسد که احتمال تهدیدات گسترده برای حیات نظام مند دهکده ی جهانی یا حتی احتمال جنگ بین قدرت های بزرگ هنوز وجود دارد. این مقاله ضمن بررسی دیدگاه های نظری در مورد رهبری جهانی نظم بین الملل، درصدد است تا به این سئوال پاسخ دهد که کدام نوع رهبری می تواند نظم بین المللی مطلوب را در نظام و ستفالیایی دولت – ملت ایجاد کند. در این راستا، با بازنگری انتقادی دیدگاه های فردگرایانه، نهادگرایی و سیستماتیک در مورد رهبری جهانی، دیدگاه ارتباط گرایی، رویکردی فراتر از واقع گرایی و ایده آلیسم معرفی می شود.

در دهه اخیر رهبری در کلاس جهانی به عنوان رویکردی نوین جهت ارتقای مزیت رقابتی سازمان ها، توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه های مختلف را به خود جلب کرده است. مقالات بسیاری به مطالعه رهبری در کلاس جهانی در ادبیات سازمانی به ویژه مدیریت راهبردی و منابع انسانی پرداخته اند. اما تاکنون مرور جامعی از مطالعات مفهومی و تجربی با در نظر گرفتن ویژگی های اساسی و الگوهای این شایستگی و عوامل اثرگذار بر اثربخشی رهبری جهانی انجام نشده است. به همین جهت برای روشن کردن دانش این حوزه -شایستگی رهبران در کلاس جهانی- اثربخشی و نقش آن به عنوان سازه ای اثرگذار در ادبیات مدیریت و سازمان، این پژوهش به مرور جامع 68 مطالعه مفهومی و تجربی از سال 2000 تا 2022 پرداخته است و دو هدف عمده را دنبال می نماید: شناسایی مفهوم سازی های متفاوت شایستگی رهبران در کلاس جهانی و عوامل اثرگذار بر این مفهوم در زمینه مدیریت و سازمان. این مطالعه توصیفی و از لحاظ روش اجرا مطالعه مرور ادبیات به صورت نظام مند می باشد. شناسایی مفاهیم "رفتارهای رهبری تراز جهانی"، "وظابف رهبری تراز چهانی"، "روابط رهبری تراز جهانی"، "شیوه رهبری تراز چهانی" و "وظایف خارجی رهبری تراز جهانی" به همراه ابعادشان، از نتایج این پژوهش است.