تحلیل رابطه ای خاکستری

امروزه همگام با افزایش جمعیت، صنایع به سوی فن­آوری­هایی می­روند که بتواند هم سرعت تولید را بیشتر نمایند و هم کیفیت محصولات را بالا ببرند. طراحی، تولید و مهندسی به کمک کامپیوتر، یکی از جدیدترین فن­آوری­هایی است که در عرصه وسیعی از صنایع و علوم کاربرد دارد، به گونه­ای که امروزه شرکت­ها در پی آنند که تا حد امکان، به نحوی مؤثر، از این فن­آوری­ها بهره گیری نمایند و بدین منظور، همواره در جستجوی بهترین شرکت­های ارائه دهنده این قبیل خدمات برای تسهیل فرایندهای خود هستند. در این مقاله، نخست تلاش شده است تا دیدی کلی در رابطه با طراحی، تولید و مهندسی به کمک کامپیوتر ایجاد شود. سپس مدلی تلفیقی از سه تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، تحلیل رابطه­ای خاکستری و برنامه­ریزی چند هدفه ارائه شده است. در مطالعه­ای موردی، این مدل به عنوان ابزاری قدرتمند برای تصمیم گیری یک شرکت برای رده­بندی و انتخاب چندین شرکت دارای عملکرد برتر در زمینه طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر، به عنوان شرکای تجاری، به کار گرفته شده است.

مواجهه با مسائل پیچیده دنیای امروز که دربرگیرنده شاخص های متعدد کمّی و کیفی با جنس های متفاوت است، مستلزم بکارگیری روش های جامعی است که حالات مختلف این گونه مسائل را دربرگیرند. «تصمیم گیری چندشاخصه» بیش از پنج دهه است که در فرآیند تصمیم سازی، مدیران را یاری نموده است و مطمئناً در دهه های آینده نیز با بهبودهایی که در آن متصور است در حوزه های مختلف عمومی و تخصصی مدیریت کاربرد خواهد داشت. روش های مختلفی برای ارزیابی و رتبه بندی گزینه ها و بهینه سازی تصمیم از منظر شاخص های چندگانه در ادبیات تئوری تصمیم گیری توسعه یافته است. بکارگیری روش های عدم قطعیت مانند تئوری فازی و تئوری سیستم های خاکستری، امکان درنظرگرفتن شاخص های کیفی یا غیرقطعی را در مسائل تصمیم گیری چندشاخصه فراهم ساخته است. روش های مختلف نرمال سازی ماتریس تصمیم نیز به منظور بی بُعد سازی شاخص های مثبت(هرچه بیشتر بهتر) و منفی (هرچه کمتر بهتر) به کار گرفته شده اند. این پژوهش با استفاده از «تحلیل رابطه ای خاکستری» به عنوان یکی از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه و از طریق بکارگیری اعداد خاکستری در کنار اعداد قطعی در ماتریس تصمیم گیری، امکان درنظرگرفتن هم زمان شاخص های کیفی و کمّی را فراهم می سازد؛ و از سوی دیگر با ارائه بهبودهایی در روش های نرمال سازی موجود، بی بُعدسازی شاخص های بهینه (دارای مقدار مطلوب از پیش تعیین شده) در کنار شاخص های مثبت و منفی را امکان پذیر می نماید. بنابراین در این پژوهش، روشی جامع برای تصمیم گیری چندشاخصه ارائه شده است که امکان در نظر گرفتن اولاً شاخص های کمّی و کیفی و ثانیاً شاخص های بهینه، مثبت و منفی را به طور هم زمان داراست. در پایان به منظور تشریح روش ارائه شده، یک مثال کاربردی گام به گام پیاده سازی و نتایج آن ارائه شده است.

لزوم ارزیابی و توجه به شبکه همکاران دفاعی به عنوان یکی از اهداف راهبردی دکترین دفاعی کشور به ویژه در ابعاد فنی، کمی، کیفی و رشد و توسعه فنّاوری های دفاعی در سال های اخیر به واسطه سیاست های انقباضی دولت به منظور مدیریت بهینه منابع و هزینه ها و کاهش بهای تمام شده محصولات از اهمیت بالایی برخوردار شده است. استفاده از مفهوم قابلیت ارتجاعی به عنوان یکی از مفاهیم جدید در مدیریت زنجیره تأمین و ارزیابی قابلیت ها و عملکرد تأمین کنندگان و از سویی فشار و درخواست مشتریان، جامعه و مبادی بالادستی در خصوص رعایت مسائل زیست محیطی باعث شده است سازمان ها به بررسی اقدامات لازم جهت به کارگیری مدیریت زنجیره ی تأمین سبز، به منظور بهبود عملکرد زیست محیطی و اقتصادی بپردازند. موضوع انتخاب و ارزیابی تأمین کنندگان در شبکه تأمین دفاعی، اولاً مستلزم شناسایی معیارها و شاخص ها و نیز طراحی مدل مناسبی است که قابلیت ارتجاعی شبکه تأمین سبز را همزمان با معیارها و قابلیت های فنی و مدیریتی تأمین کنندگان در نظر بگیرد و ثانیاً نیازمند به کارگیری ابزار مناسبی برای این تصمیم گیری است. پیش ازاین، روش هایی مانند نظریه فازی و نظریه سیستم های خاکستری برای مواجهه با عدم قطعیت معیارها، ایجاد شده و مورداستفاده قرار گرفته است. مدل ارزیابی پیشنهادشده در این پژوهش، جهت ارزیابی شبکه تأمین یکی از صنایع دفاعی کشور ارائه و پیاده سازی شده است که هدف از آن، به کارگیری توأمان معیار های کمّی و کیفی، امکان بی بعدسازی معیار های مبتنی بر هدف در کنار معیارهایی از نوع سود و هزینه، استفاده از نظرات خبرگان در تخصیص اوزان به معیارها و شاخص ها با استفاده از اعداد خاکستری، توسعه و بهبود روش تحلیل رابطه ای خاکستری و معماری مجدد شبکه تأمین است.

زمینه و هدف : سلامت اداری از موضوعات کلیدی مدیریت ارزش آفرینی عمومی به معنی تأثیر سرمایه انسانی بر خلق ارزش عمومی در نظام های اداری اسلامی است. هدف این پژوهش، تدوین الگوی ارزیابی سازمان های انتظامی بر پایه ابعاد نظام سلامت اداری مبتنی بر خلق ارزش عمومی است. روش شناسی : این پژوهش، به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ روش توصیفی-پیمایشی و به لحاظ رویکرد کمی است. جامعه آماری شامل مراجعه کنندگان به ادارات انتظامی استان گیلان هستند که 100 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته است. داده های گردآوری شده با بهره گیری از آزمون تحلیل سلسله مراتبی فازی و تحلیلی رابطه ای خاکستری تحلیل شدند. یافته ها : پس از بررسی روایی اولیه، 6 عامل موجود در قالب پرسشنامه ای مبتنی بر طیف لیکرت به منظور سنجش روایی سازه و پایایی بررسی شد و درنهایت، روایی (79/0) و پایایی سازه (821/0) تأیید شد. سپس اهمیت فازی هر بعد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی اندازه گیری شد. در نهایت، با استفاده از روش تحلیل رابطه خاکستری ادارات بر پایه ابعاد سلامت اداری مبتنی بر خلق ارزش عمومی، رتبه بندی شدند. نتایج : نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، آن دسته از ادارات انتظامی مورد مطالعه که کارکنان آنها از نظر سطح دانش و تحصیلات دانشگاهی و دوره های آموزشی و تربیتی ضمن خدمت گذرانده شده از سطح میانگین بالاتری برخوردار بودند، از نظر سلامت اداری در رتبه بهتری قرار گرفتندو همچنین،آن دسته از شاخص هایی که در ارتباط مستقیم با مراجعه کنندگان و برای آنها ملموس تر بودند، از نظر اهمیت در رتبه های بالاتری قرار گرفتند.

با افزایش پیچیدگی، سطح عدم اطمینان و ریسک موجود در زنجیره تأمین نیز افزایش می یابد. از این رو مدیریت ریسک زنجیره تأمین، یکی از موضوعاتی است که مورد توجه سازمان ها قرار گرفته است. در این پژوهش به دلیل اهمیت تأمین کنندگان در زنجیره تأمین، موضوع مدیریت ریسک زنجیره تأمین از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه از ترکیب تحلیل رابطه ای خاکستری و VIKOR فازی، به منظور ایجاد مدل ارزیابی برای رتبه بندی عوامل مؤثر بر ریسک تأمین کننده استفاده شده است. نوآوری پژوهش در تلفیق روش های دلفی فازی، تحلیل رابطه ای خاکستری و VIKOR فازی در شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر ریسک های وارده از سوی تأمین کنندگان است. این پژوهش برای نخستین بار در صنعت فولاد آلیاژی انجام شده است. برای این امر، عوامل مؤثر بر ریسک های وارده از سوی تأمین کنندگان بر صنعت فولاد آلیاژی، با استفاده از روش دلفی فازی شناسایی و با استفاده از تلفیق دو رویکرد تحلیل رابطه ای خاکستری و VIKOR فازی، رتبه بندی شدند. پس از تجزیه و تحلیل، "منبع یابی منفرد یا محدود" و "محدودیت ظرفیت تأمین کننده" مهم ترین عوامل شناخته شدند. با شناسایی مهم ترین عوامل مؤثر بر ریسک، راهبرد های لازم برای کاهش این عوامل ارائه شده است.