زیرساخت های گردشگری

صنعت گردشگری به عنوان یک سیستم منسجم است که عناصر آن برای یکدیگر لازم و ضروری هستند. به گونه ای که جاذبه های گردشگری به تنهایی دلایل سفر یا رونق این صنعت را فراهم نمی کند، بلکه باید امکانات و شرایطی به لحاظ زیرساختی برای استفاده گردشگران فراهم شود. هدف این پژوهش ارزیابی نقش زیرساخت ها و قابلیتها در توسعه گردشگری پایدار در محور خرم آباد به اراک می باشد. این مطالعه، با  رویکرد توصیفی - تحلیلی و به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه محقق ساخته) انجام شده است. یافته های تحقیق در چهار شاخص زیربنایی شامل زیرساخت های زیرساخت های فیزیکی (شش بعد)، زیرساخت های دولتی (چهار بعد)، زیرساخت های خدماتی (شش بعد)، زیرساخت های فرهنگی (چهار بعد) با روش کوکوسو مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از  تحقیق، نشان داد که زیر ساخت فیزیکی برای توسعه گردشگری نقش مهم و حیاتی برای محور مورد مطالعه دارد و مقدار امتیاز آن 3.61 است که رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. زیرساخت های خدماتی و دولتی (مدیریتی-نهادی) به ترتیب با کسب امتیازهای 3.56 و 2.24 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم واقع شده اند و زیرساخت فرهنگی با امتیاز 1.46 کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است و نشان از اهمیت کمتر آن نسبت به سایر ابعاد می باشد.

شهر مشهد به عنوان یکی از بزرگترین و قدیمی ترین مراکز جذب گردشگران سلامت، اخیرا با افت و خیزهای قابل ملاحظه ای در این ارتباط مواجه شده و در بین دلایل اساسی آن، شلوغی، ترافیک، آلودگی و افزایش غیر عادی قیمت برخی از ضروریات اولیه، بیش از سایرین مورد تاکید بوده است. راهکار مورد توجه مسئولین برای رفع این معضل، انتقال زیرساخت های گردشگری سلامت، عنوان شده است. اما تعیین بهترین مکان، مسئله ای است که تا کنون لاینحل باقی مانده است. به همین دلیل، این بررسی قصد دارد مناطقی که بهترین شرایط برای استقرار زیرساخت های گردشگری سلامت را در پیرامون مشهد دارند، با استفاده از قابلیت های اظهار شده و آشکار شده، مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد به این منظور، از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بهره برداری    شده است. داده های مورد نیاز این بررسی با استفاده از اسناد و طرح های موجود و همچنین نظر سنجی، به دست آمده است. در بخش نظرسنجی نمونه ای به حجم 290 نفر از میان گردشگران ورودی(80 نفر)، مسئولین محلی(50 نفر) و ساکنین شهر مشهد(160 نفر) انتخاب و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن از قبل تعیین شده بود، گردآوری شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل TOPSIS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که ملک آباد با میانگین24/3 بهترین وضعیت، طرقبه- شاندیز با 14/3، چناران با 03/3 و سرخس با میانگین 68/2 به ترتیب در رتبه های دوم تا چهارم قرار دارند.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی توسعه گردشگری فرهنگی در بافت سنتی شهر آمل انجام شده است.روش شناسی: مطالعات اسنادی در این پژوهش، بررسی کلیه تحقیقات انجام شده در منطقه را شامل می شود. داده های پژوهش نیز از طریق پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 400 نفر برآورد گردید که محقق موفق به گردآوری 300 پرسش نامه کامل شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسش نامه از نرم افزار SPSS  استفاده شده است. بررسی فرضیه ها با آزمون اسپیرمن و تی تک نمونه ای صورت گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که رابطه معناداری میان ظرفیت بناهای تاریخی- فرهنگی موجود در بافت قدیم، عملکرد مدیریتی، زیرساخت های شهری و توسعه گردشگری فرهنگی شهر آمل وجود دارد. همچنین ارزیابی هر یک از متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش نشان می دهد که گردشگران از ظرفیت بناهای تاریخی رضایت دارند و از آن حمایت می کنند؛ اما از عملکرد مدیریتی و زیرساخت های گردشگری شهر آمل ناراضی هستند.نتیجه گیری و پیشنهادات: در این راستا با استفاده از امکانات تبلیغی برای معرفی سیمای گردشگری تاریخی- فرهنگی شهر آمل و جذب حمایت های مادی و معنوی مردم و شریک کردن همه جانبه آن ها در زمینه حفظ و احیای بناهای تاریخی و همچنین مرمت و احیای بناهای تاریخی خصوصاً خانه های قاجاری و رسیدگی به موزه های شهر آمل می تواند در توسعه گردشگری فرهنگی شهر آمل مؤثر باشد.نوآوری و اصالت: بافت تاریخی شهر آمل شرایط مناسبی را برای توجه به گردشگری تاریخی- فرهنگی فراهم کرده است. بنابراین رونق گردشگری تاریخی- فرهنگی به توجه و رسیدگی بافت های تاریخی شهر آمل بستگی دارد. در پژوهش حاضر به واکاوی ظرفیت های مهم حوزه توسعه گردشگری تاریخی- فرهنگی شهر آمل شامل بناهای تاریخی، عملکرد مدیریتی، زیرساخت های گردشگری و میزان وفارداری و حمایت گردشگران از گردشگری میراث پرداخته شده است.