سمن های محیط زیستی

هدف اصلی این مطالعه، بررسی زمینه های مشارکتی مؤثر جهت مشارکت بهینه سمن ها در فرایند خط مشی گذاری محیط زیستی در سازمان محیط زیست استان تهران است. در مطالعه حاضر، تعداد 13 سازمان به عنوان جامعه آماری برگزیده شدند. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 378 نفر تعیین شد. روش نمونه گیری این تحقیق نیز روش نمونه گیری در دسترس است، پس از جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای ساختارمند، مدل سازی معادلات ساختاری و آزمون فرضیات بر اساس رهیافت حداقل مربعات جزئی، انجام گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که به طورکلی سازه های موجود در مدل زمینه های مشارکتی مؤثر بر مشارکت عمومی سازمان های غیردولتی در خط مشی گذاری محیط زیستی حدود 61 درصد از واریانس را تبیین می کنند. همچنین از دیدگاه اعضا، سازمان های غیردولتی محیط زیستی می توانند با مشارکت در ایجاد تصمیمات محیط زیستی و نظارت و ارزیابی تصمیمات محیط زیستی پس از اجرا، نقش مؤثری در فرایند خط مشی گذاری محیط زیستی داشته باشند.

مسائل محیط زیستی ناشی از رفتارهای انتفاعی انسان ها با طبیعت از یک سو، و لزوم انجام برنامه های سازگاری با تغییرات آب و هوایی از سوی دیگر، و نیز ناتوانی دستگاه های اجرایی در اجرای کامل برنامه ها، سبب اهمیت یافتن مشارکت گسترده همه گروه ها، ازجمله سمن های محیط زیستی، می شود. مشارکت از عوامل گوناگونی تأثیر می پذیرد که یکی از این عوامل برخورداری از سرمایه فرهنگی است. هدف مقاله حاضر، تحلیل جامعه شناختی تأثیر سرمایه فرهنگی اعضای سمن ها بر مشارکت محیط زیستی است. روش انجام پژوهش، پیمایش بوده و برای گرد آوری داده ها از روش پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را همه اعضای سمن های محیط زیستی شهر تهران تشکیل داده اند. حجم نمونه 376 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نسبی انتخاب شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که سرمایه فرهنگی و مشارکت بیشتر پاسخ گویان در «حد متوسط و بیشتر» است و با افزایش سرمایه فرهنگی و هریک از ابعاد آن به گونه ای جداگانه، مشارکت افزایش یافته و اعضای برخوردار از سرمایه فرهنگی توانستند با به کارگیری سازوکارهای خلاقانه در موارد زیر نقش داشته باشند: ایجاد انگیزه برای مشارکت مردم و سرمایه گذاران، اجرای برنامه های نمادین با هدف ترویج، انتقال دانش و آموزش محیط زیستی، تسهیل گری، مطالبه گری، توان افزایی، افزایش تعامل با جامعه، تأثیرگذاری بر دولت و جوامع محلی، و.... به این ترتیب، می توان نتیجه گرفت که سمن های محیط زیستی می توانند در ایجاد زمینه های پایداری در بین مردم نقش داشته و مروجان خوبی برای برساخت مسائل محیط زیستی در سطح جامعه باشند.