ترسیم خانواده

زمینه و هدف: آزمون ترسیم خانواده برای بررسی عملکرد خانواده، کیفیت دلبستگی کودک- والد، و رابطه کودک با سایر اعضای خانواده مفید است. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه ویژگی های ترسیمی کودکان خانواده های تک فرزند و چند فرزند بر اساس آزمون ترسیم خانواده بود. روش: طرح پژوهش توصیفی، از نوع علّی مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان خانواده های تک فرزند و چند فرزند (دختر و پسر) 7 تا 10 ساله مراجعه کننده به مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر ساری در بهار سال 1396 بود. نمونه شامل 14 کودک تک فرزند و 16 کودک دارای خواهر و برادر هستند که با توجه به تمایلشان برای ترسیم نقاشی خانواده از بین تمامی کودکان مراجعه کننده با روش در دسترس انتخاب شدند .ابزار پژوهش، آزمون ترسیم خانواده بود. جهت تحلیل داده ها از مجذور خی استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بین کودکان در خانواده های تک فرزند و چند فرزند در اولین شخص ترسیم شده (05/0 ˂ p ) و افزودن فردی جدید (0/05 ˂ p ) تفاوت معنادار وجود دارد. در شاخص های ترسیمی تفاوت معناداری بین کودکان دو گروه مشاهده نگردید. نتیجه گیری: ترتیب تولد و تعداد فرزندان یکی از عوامل مؤثر در شکل گیری شخصیت، ویژگی های عاطفی و رفتاری کودکان است و آزمون ترسیم خانواده ابزار مناسبی است تا کودکان در فضایی امن، انگیزه ها، ترس ها، و تمایلاتشان را بیان کنند.

تشکیل خانواده ناتنی در پی طلاق یا مرگ یکی از والدین، تغییری اساسی در زندگی کودک محسوب می شود که می تواند زمینه ساز دگرگونی های بسیار در دنیای روانی او باشد. نقاشی به عنوان تکنیکی فرافکن زمینه را برای بیان تعارضات کودک فراهم می آورد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه نحوه فرافکنی کودکان خانواده های ناتنی و کودکان خانواده های تنی براساس آزمون ترسیم خانواده بود. روش تحقیق، کیفی، از نوع علی مقایسه ای و پس رویدادی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، کلیه دانش آموزان ابتدایی نواحی سه گانه آموزش و پرورش شهر کرمانشاه بودند. نمونه گروه کودکان ناتنی این پژوهش 40 دانش آموز پایه های اول تا ششم شامل 20 دختر و 20 پسر به روش نمونه گیری هدفمند در دسترس انتخاب شده وگروه گواه نیز شامل 40 دانش آموز پایه اول تا ششم، مشتمل بر20 دختر و 20 پسر به روش نمونه گیری تصادفی تعیین شدند. به منظور بررسی نحوه فرافکنی و ناارزنده سازی ها در ترسیم، از آزمون ترسیم خانواده با نظام ارزشیابی کرمن، استفاده و تحلیل استنباطی براساس مجذور خی صورت گرفت. نتایج سؤال و فرضیه های آزمون نشان داد که کودکان ناتنی به طور معناداری ) 0/05 > P ( ، بیشتر از کودکان تنی در نقاشی های خود دست به ناارزنده سازی که در این جا، حذف ، کوچک نمایی و ترسیم ناقص خود و اعضای خانواده می باشد می زنند.

زمینه و هدف: زندگی با فرد دارای نیازهای ویژه ممکن است آثار عاطفی بلندمدتی بر خواهران و برادرانش برجای بگذارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه واکنش های افسرده وار، پرخاشگرانه و مکانیسم دفاعی واپس روی در کودکان دارای خواهر یا برادر مبتلا و غیرمبتلا به اختلال طیف اوتیسم و نشانگان داون بر اساس آزمون ترسیم خانواده انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی - مقایسه ای بود. جامعه این پژوهش تمامی کودکان 6 تا 12 ساله دارای خواهر یا برادر با و بدون اختلال طیف اوتیسم و یا نشانگان داون در شهر رشت در سال ۱۳۹۹ بودند. حجم نمونه ۵۵ کودک از جامعه آماری ذکر شده بود (۱۵ کودک در هر یک از گروه های دارای خواهر و برادر مبتلا به اوتیسم یا نشانگان داون و ۲۵ کودک در گروه گواه). گروه های مبتلا به اوتیسم و نشانگان داون به روش هدفمند و گروه فاقد اختلال، به شیوه در دسترس انتخاب شدند. از هر کودک به روش انفرادی آزمون ترسیم خانواده به شیوه کرمن گرفته شد. داده ها با استفاده از روش آماری مجذور خی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین سه گروه از نظر متغیر واکنش افسرده وار، پرخاشگرانه، و واپس روی تفاوت معناداری وجود ندارد؛ امایافته های فرعی پژوهش نشان داد تفاوت بین گروه ها از نظر یکی از مؤلفه های واکنش افسرده وار، یعنی ترسیم در پایین صفحه، معنادار بود (0/03=p). نتیجه گیری: زندگی با فرد با اختلال تحولی ممکن است بر سلامت روان خواهر و برادر فرد تأثیر بگذارد. با توجه به یافته های پژوهش حاضر به نظر می رسد آزمون ترسیم خانواده در تفکیک شرایط این کودکان از هم تا حدی نارسا بوده است؛ بنابراین لازم است که شناسایی مبتنی بر آزمون ترسیم خانواده با احتیاط انجام شود و از یافته های بالینی و آزمون های عینی نیز برای اطمینان بیشتر استفاده شود.