صنایع دستی روستایی

صنایع دستی به عنوان منبعی غنی از فرهنگ و تمدن ایران، دارای پتانسیل کم نظیری در معرفی ویژگی های فرهنگی و باورهای اجتماعی به دنیا است. استفاده از این پتانسیل به ویژه در میان مخاطبین بین المللی صنایع دستی، نیازمند بهره گیری از اطلاعات و روش های به روز و هوشمندانه است. بسته بندی می تواند به عنوان واسطه ای ارزشمند، جهت معرفی صنایع دستی روستایی ایران به بازارهای جهانی و بهبود و وضعیت آن به شکل مؤثری عمل نماید. یکی ار شاخص های مؤثر در انتخاب و خریداری کالای بسته بندی شده، فاکتورهای ""هویت بخشی"" است. هدف این تحقیق، شناخت و معرفی راه و روشی مناسب برای طراحی شایسته بسته بندی صنایع دستی روستایی ایران با توجه به رویکرد صادرات بوده است؛ به گونه ای که عناصر بصری هویت بخش به طور مناسبی نشانگر هویت و فرهنگ ایرانی باشد. بیان فاکتورهای هویت بخش بدون در نظر گرفتن تأثیر بسته بندی در شناسایی محصول امکان پذیر نیست. برای دستیابی به اطلاعات تعاریف و عملکردهای بسته بندی و مشخص کردن عناصر بصری پایه در بسته بندی، به بررسی نقش بسته بندی صنایع دستی در صادرات پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که در صادرات محصولات و کالاهای صنایع دستی روستایی، اهمیت بسته بندی های چندفرهنگی ضروری است. سپس به منظور ادغام آگاهانه هویت و فرهنگ در طراحی بسته بندی، مدل طراحی فرهنگ محور پیشنهاد شده است. با استفاده از این مدل مشخص گردید که طراحی بسته بندی با توجه به عوامل فرهنگی، می تواند تا از تطابق راه حل های پیشنهادی اطمینان حاصل کند و در عین حفظ ویژگی های فرهنگی و هویتی روستاهای ایرانی در طراحی بسته بندی صنایع دستی، به درک بهتر تجربیات سایر فرهنگ ها و راه حل های کاربردی و مؤثر منتهی شود.

 امروزه اهمیت نقش زنان در توسعه، چه در جهان و چه در ایران برکسی پوشیده نیست و نزدیک به نیم قرن است که اثرگذاری زنان در برنامه ها و طرح های توسعه و توسعه ی پایدار در سطح جهان مورد توجه قرار گرفته و موضوع های مختلفی نیز در این باره به رشته ی تحریر درآمده است. در همین زمینه اکثر نهادها، سازمان ها، وزارتخانه ها و مؤسسه های غیر دولتی برنامه ها و طرح های زیادی به منظور مشارکت زنان در برنامه های شهری و روستایی مورد عنایت قرار داده اند.  پر واضح است که زنان روستایی، به عنوان بخش قابل توجهی از جامعه، نقش بسیار مؤثر و سهم بسزایی در تولید محصولات کشاورزی، صنایع دستی روستایی و خدمات و در واقع، توسعه ی روستایی دارند. تحقیقات انجام شده نشان از این دارد که اشتغال بخشی از زنان روستایی دهستان جوادآباد در صنایع دستی، موجب توسعه ی پایدار روستایی دهستان جوادآباد ورامین گردیده و نیز صنایع دستی در دهستان مورد نظر نقش مهمی را در اقتصاد شهرستان ورامین بر عهده دارد.  یافته های تحقیق حاکی است که در مقایسه ی علی بین زنان شاغل و زنان غیر شاغل روستای جواد آباد ورامین و نیز استفاده از فرمول کوکران و تعداد 130 نفر زن به عنوان نمونه و استفاده از آماره ی تی استیودنت، نقش زنان روستایی در ارتقاء توسعه ی پایدار روستایی با بهره گیری هرچه بیشتر از صنایع دستی، بسیار ارزنده و تأثیر گذار است و صنایع دستی دهستان مذکور نیز نقش حائز اهمیتی در اقتصاد شهرستان ورامین دارد. از طرفی، نتایج به دست آمده از پژوهش نیز تأییدی بر این موارد می باشد.

اهمیت سهم زنان روستایی در نیروی انسانی، نه تنها در فعالیت های خانگی، بلکه در فعالیت های تولیدی بیرون از خانه نیز حائز اهمیت می باشد. با توجه به اینکه زنان هم در منزل و هم در بیرون از منزل، مشغول انجام فعالیت هایی می باشند، شایسته است که سهم آنان به طور دقیق و مبسوط تر در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی تعیین گردد. در این مقاله از روش گراندد تئوری و تکنیک های ارزیابی مشارکتی روستایی، مصاحبه نیمه ساخت یافته، مشاهده و قدم زدن در میدان پژوهش و بحث گروهی استفاده گردیده و با روش گلوله برفی نسبت به انتخاب نمونه های آماری تا مرحله اشباع نظری (در نفر بیست و پنجم) در داده ها پرداخته و پس از تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده در میدان از طریق کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) با انتخاب مقوله مرکزی «توانمندسازی زنان روستایی»، اقدام به استخراج نظریه ایی براساس داده های گردآوری شده از میدان نموده است. سپس، با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها طبق اصول حاکم بر روش گراندد تئوری، نظریه «توانمندسازی زنان روستایی به مثابه عاملی  برای توسعه محلی» از داده ها به دست آمده است. در نهایت، برای برون رفت از این وضعیت، پیشنهاداتی ارایه گردیده است. محدوده مطالعاتی شامل پنج روستا از جمله: اردمه، محمودآباد، پیرگز، کوشکک و حصارنو، دهستان عشق آباد از بخش میان جلگه شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی که جغرافیای تحقیق را شکل داده است. نتایج حاصل نشان می دهد که برای دستیابی به اهداف توسعه همه جانبه، مشارکت روستاییان به ویژه زنان روستایی در برنامه های توسعه بسیار ضروری است. لذا، می توان در خصوص ارایه نظریه ایی که تمام عناصر یک پژوهش کامل را در خود داشته باشد، اقدام کرد و پیشنهادات راهبردی در جهت «توانمندسازی زنان روستایی به مثابه عاملی برای توسعه محلی» را ارائه داد. اهداف پژوهش: بررسی مشکلات و عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی در دهستان عشق آباد شهرستان نیشابور. بررسی مصنوعات صنایع دستی روستایی زنان در دهستان عشق آباد در ارتباط با توسعه محلی.   سوالات پژوهش: چه عواملی بر توانمندسازی زنان روستایی در دهستان عشق آباد شهرستان نیشابور مؤثر است؟ چگونه تولیدات مصنوعات صنایع دستی روستایی زنان در دهستان عشق آباد با توسعه محلی در این منطقه مرتبط است؟

مقدمه: امروزه صنایع دستی بخشی از اقتصاد روستایی خانوارهای روستایی را تشکیل می دهد و در صورت برنامه ریزی صحیح می تواند نقش مهم تری نیز به عهده گیرد در روستاهای اورامان صنایع دستی از گذشته دور، نقشی مهم در اقتصاد خانوارهای روستایی این منطقه به عهده داشته است.هدف: هدف این تحقیق تحلیل اثرات تولید صنایع دستی بر سرمایه های معیشتِ پایدار خانوارهای روستایی می باشد.روش شناسی تحقیق: جامعه آماری این پژوهش، سرپرستان خانوار در بخش اورامان (4192=N) واقع در شهرستان سروآباد در استان کردستان بود.که برای مقایسه سطوح مختلف سرمایه های معیشتی در دو گروه خانوارهای دارای صنایع دستی و فاقد صنایع دستی انتخاب شدند. حداقل حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعداد 351 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه ای برای پنج سرمایه معیشتی (فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و طبیعی) و صنایع دستی بود. پایایی پرسشنامه طراحی شده با ضریب 79/0 تایید شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان کردستان می باشد.یافته ها: یافته های حاصل از آزمون فریدمن و کروسکال والیس حاکی است که تفاوت معناداری بین سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی در دو گروه خانوار وجود دارد. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه معناداری بین صنایع دستی و سرمایه های معیشتی روستایی وجود دارد. بطوری که شدت همبستگی نشان داد که صنایع دستی بیشترین تاثیر را به ترتیب بر سرمایه های مالی، طبیعی و فیزیکی دارد. از نظر رتبه بندی سرمایه ها در دو گروه در گروه تولید کننده صنایع دستی به ترتیب سرمایه فیزیکی، طبیعی، مالی، اجتماعی و انسانی قرار گرفته اند و در بین خانوارهای فاقد تولید صنایع دستی نیز به ترتیب سرمایه انسانی، اجتماعی، مالی، طبیعی و فیزیکی رتبه بندی شده اند. بایستی توجه داشت که در هیچ سرمایه معیشتی، میانگین خانوار بدون صنایع دستی مساوی یا بیشتر از میانگین سرمایه های معیشت پایدار خانوار دارای صنایع دستی نیست. نتایج: با توجه به تجزیه و تحلیل داده ها می توان نتیجه گرفت که صنایع دستی نقش بسیار مهمی در ارتقاء سرمایه های معیشت پایدار خانوار در گروه خانوارهای دارای تولید صنایع دستی داشته است. برای ارتقاء سرمایه های معیشتی خانوار روستایی و کاهش فقر و توسعه مناق روستایی، برنامه ریزان و مجریان بایستی تولید و آموزش تولید صنایع دستی در خانوارهای روستایی را مد نظر داشته باشند.

این پژوهش به منظور «تحلیل عوامل مؤثر بر اشتغال زایی زنان در بخش صنایع دستی روستایی در حوزه کشاورزی استان اذربایجان غربی» انجام گرفته است. در این تحقیق از روش پیمایش و تکنیک های پرسش نامه محقق ساخته و برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS  استفاده شده در بخش آمار توصیفی از محاسبات فراوانی، میانگین، و درصد و در بخش آمار استنباطی از روش همبستگی اسپیرمن استفاده شد. جامعه آماری در این تحقیق 21875 نفر از زنان شاغل در حوزه کشاورزی استان واقع در سنین بین 15 الی 65 سال می باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد نمونه 370 نفر از بین 30 روستای منتخب در بین 6 شهرستان استان و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردید. در مبانی نظری، یک مدل تحقیق با ترکیب نظریه های جامعه شناسی و اقتصادی (نئوکلاسیک و تقسیم بازار کار و نظریه های جنسیتی) ساخته شد. براساس این مدل عوامل مؤثر بر اشتغال بهینه زنان در  بخش صنایع دستی حوزه کشاورزی استان آذربایجان غربی عبارت است از: عوامل فردی (روان شناختی)، عوامل فرهنگی و عوامل سازمانی که در پایان پس از تجزیه وتحلیل داده ها کلیه فرضیه های پژوهش در سطح معناداری 99 درصد پذیرفته شد. بنابراین، با تأیید فرضیه ها و تأیید مدل پژوهش، عوامل مؤثر بر اشتغال بهینه زنان در  بخش صنایع دستی حوزه کشاورزی در منطقه مورد مطالعه عبارتند از: عوامل فردی، فرهنگی و سازمانی که این عوامل موجب اشتغال بهینه زنان در  بخش صنایع دستی حوزه کشاورزی و در نهایت توسعه پایدار روستایی خواهد شد.اهداف پژوهش:بررسی عوامل مؤثر بر اشتغال زایی زنان در صنایع دستی حوزه کشاورزی.بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر اشتغال زایی زنان در صنایع دستی حوزه کشاورزیِ استان آذربایجان غربی.سؤالات پژوهش:چه عواملی بر اشتغال زایی زنان در صنایع دستی حوزه کشاورزی استان آذربایجان غربی مؤثر است؟2. عوامل مؤثر بر اشتغال زایی زنان چه تأثیری بر صنایع دستی حوزه کشاورزی استان آذربایجان غربی دارد؟