سازمان حج و زیارت

این پژوهش با رویکرد آمیخته اکتشافی- مدل ایجاد ابزار- با هدف مدل سازی عوامل هیجانی و شناختی بر رفتارخادمانه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قرادادی در بخش کیفی انجام شده است. به منظور دست یابی به داده های کیفی از نمونه گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت با 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. متن مصاحبه های انجام شده در قالب واحد های فکر کدگذاری، مقوله بندی ونهایتا در طبقات مضامین طبقه بندی شدند و به منظور اعتباریابی آن از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده گردید. یافته های کیفی تحقیق ویژگی های رفتارخادمانه کارگزاران را در قالب چهار رفتارانسان دوستانه، رفتار پیش قدمانه، رفتار خدمت گرایانه، و رفتار خودگرایانه و عوامل مؤثر بر آن را در قالب دو عامل هیجانی و شناختی، تبیین می کند. پس از کشف مقوله های مدل ارائه شده در مرحله کیفی، به منظور اعتبارسنجی کمی مدل استخراج شده، پرسشنامه ای مشتمل بر 112 گویه طراحی و تنظیم شد و در اختیار 205 نفر از کارگزاران به صورت نمونه گیری در دسترس قرارگرفت و اعتبار مدل بصورت کمی تأیید شد.

رفتار خادمانه کارکنان در سازمان های مذهبی با محوریت زائر شکل می گیرد.رفتار خادمانه در واقع بر فلسفه خدمت رسانی به زائرین استوار است و خادمان، کسانی هستند که خدمت رسانی به زائرین و بر آوردن نیازهای آن ها را در اولویت نخست قرار می دهند. چنین اهتمامی نسبت به خدمت گزاری تحت تأثیر عواملی خواهد بود که برای شناسایی و کشف آن،پژوهش حاضر به طور کیفی با تمرکز بر مورد مطالعه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه و مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شده است. به منظور دست یابی به داده ها از نمونه گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت با 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. متن مصاحبه های انجام شده در قالب واحدهای فکر کدگذاری، مقوله بندی و در نهایت در طبقات مضامین چهارگانه طبقه بندی شدند و به منظور اعتباریابی آن از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده گردید. یافته های تحقیق عوامل مؤثر بر رفتار خادمانه خادمان را در قالب 4 عامل احساسی، شناختی، زمینه شخصی (سرشتی، محیط ساخته) و زمینه مرتبط با نقش تبیین می کند.

پژوهش حاضر با رویکرد آمیخته اکتشافی مدل ایجاد ابزار به منظور شناسایی اثر عوامل زمینه ای بر رفتار خادمانه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه و مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی در بخش کیفی انجام شده است. داده های کیفی با استفاده از نمونه گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت از طریق 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. متن مصاحبه های انجام شده در قالب واحدهای فکر کدگذاری، مقوله بندی، و در نهایت در طبقات مضامین طبقه بندی و اعتباریابی شد. یافته های کیفی تحقیق ویژگی های رفتار خادمانه کارگزاران را در قالب چهار رفتار انسان دوستانه، رفتار پیش قدمانه، رفتار وظیفه گرایانه، و رفتار خودگرایانه و عوامل زمینه ای مؤثر بر آن را در قالب دو زمینه شخصی و زمینه های مرتبط با نقش تبیین می کند. پس از کشف مقوله های مدل ارائه شده در مرحله کیفی، به منظور اعتبارسنجی کمّی مدل استخراج شده، پرسش نامه ای مشتمل بر 123 گویه طراحی و تنظیم شد و در اختیار 205 نفر از کارگزاران به صورت نمونه گیری در دسترس قرار گرفت و اعتبار مدل به صورت کمّی نیز تأیید شد.

هدف از انجام این پژوهش، طراحی الگوی جانشین پروری با رویکرد توسعه منابع انسانی به روش فراتحلیل (مطالعه موردی: سازمان حج و زیارت) است. برای این کار، پس از مطالعه ادبیات پژوهش و شناسایی مؤلفه های جانشین پروری از دل آن به طبقه بندی و تفکیک آنها و استخراج مؤلفه ها پرداخته شد. این تحقیق بر اساس هدف جزو تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و اکتشافی می باشد. از حیث روش جهت استخراج نتایج از تکنیک فراتحلیل استفاده شده که فراتحلیل نوعی مطالعه کیفی می باشد. در پژوهش و تحقیق حاضر، از مقالات منتشر شده در مجلات داخلی و لاتین استفاده شده است. در ابتدای پژوهش، در مرحله اول، 81 مطالعه گردآوری شد. در مرحله دوم، آن دسته از مقالاتی که دارای آماره های p-value، t-value و سایر آماره ها بود، از یکدیگر تفکیک شدند. از میان این تعداد مقالات ، 43 مقاله قابل قبول واقع شده که مورد استفاده قرار گرفتند. براساس یافته های این پژوهش، سازمان حج و زیارت مستعد اجرای موفق برنامه جانشین پروری بمنظور توسعه منابع انسانی است و این را می توان به دلیل داشتن پتانسیل مناسب در مدیریت جانشین پروری و میزان و اندازه اثر مؤلفه های بهسازی استراتژیک نیروی انسانی،تعهد سازمان به اجرای جانشین پروری، حمایت مدیریت ارشد در سازمان حج و زیارت دانست.

      مطالعه رفتار در محیط کار به دلیل اهمیت نیروی انسانی در مقایسه با سایر منابع درون سازمانی (منابع مادی، مالی و اطلاعاتی) حائز اهمیت می باشد رضایت شغلی 1 به عنوان یکی از اصلی ترین شاخصه های سنجش رفتار در یک سازمان تلقی گردیده و به عنوان یکی از عواملی است که می توان بدین وسیله وضعیت یک سازمان را بررسی نمود. سازمان حج و زیارت یکی از مهم ترین سازمان های کشور در جهت گردشگری فرهنگی می باشد که در این زمینه در میان سازمان های دیگر مرتبط به گردشگری فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. و با توجه به اهمیت این مجموعه جای خالی چنین پژوهشی برای بررسی کم و کیف مسائل پرسنلی سازمان کاملاً احساس می شود.       نوع روش تحقیق در پژوهش حاضر، پیمایشی و از شاخه میدانی بوده، لازم به ذکر می باشد که در این نوع از روش تحقیق، با استفاده از تکنیک های جمع آوری اطلاعات و (پرسش نامه، مصاحبه، مطالعه و بررسی، اسناد و مدارک و....) و نمونه آماری اطلاعات لازم به دست آمده است. نتایج بهدست آمده که با بهره گیری از ۱۱ متغیر در زمینه رضایت شغلی و رفتار سازمانی مشخص شده است نشان میدهد که متغیر رضایت شغلی با سن، جنس، تأهل، گروههای تحصیلی، بومی بودن، پست سازمانی، سابقه کار، وضعیت استخدامی، حقوق و دستمزد رابطه معناداری نداشته و رضایت شغلی مستقل از متغیرهای بالا است . همچنین بین متغیر رضایت شغلی با فرصت های ارتقا، رفتار مطلوب همکاران، تسهیلات، ماهیت کار، مشارکت در تصمیمگیری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد . ره آورد این پژوهش میتواند مدیران و تصمیم گیرندگان سازمان حج و زیارت و سایر سازمانهای دستاندرکار گردشگری را در ارائه تصمیمهای درست در برخورد با نیروی انسانی که با گردشگران ارتباط دارند یاری نماید .