رفتار خادمانه کارکنان در سازمان های مذهبی با محوریت زائر شکل می گیرد.رفتار خادمانه در واقع بر فلسفه خدمت رسانی به زائرین استوار است و خادمان، کسانی هستند که خدمت رسانی به زائرین و بر آوردن نیازهای آن ها را در اولویت نخست قرار می دهند. چنین اهتمامی نسبت به خدمت گزاری تحت تأثیر عواملی خواهد بود که برای شناسایی و کشف آن،پژوهش حاضر به طور کیفی با تمرکز بر مورد مطالعه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه و مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شده است. به منظور دست یابی به داده ها از نمونه گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت با 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. متن مصاحبه های انجام شده در قالب واحدهای فکر کدگذاری، مقوله بندی و در نهایت در طبقات مضامین چهارگانه طبقه بندی شدند و به منظور اعتباریابی آن از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده گردید. یافته های تحقیق عوامل مؤثر بر رفتار خادمانه خادمان را در قالب 4 عامل احساسی، شناختی، زمینه شخصی (سرشتی، محیط ساخته) و زمینه مرتبط با نقش تبیین می کند.
