برنامه درسی دوره ابتدایی

این پژوهش با هدف بررسی و تدوین مولفه های موثر بر آموزش چند فرهنگی در دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان انجام گرفته که از نظر مقصد و هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و شیوه اجرا، روش پژوهش توصیفی - پیمایشی را بکار برده است. جامعه آماری پژوهش را معلمان و کارشناسان دوره  ابتدایی قزوین در سال تحصیلی 94-93، تشکیل می دهند که با بهره گیری از فرمول نمونه گیری کوکران و به روش تصادفی طبقه ای تعداد 323 نفر به عنوان نمونه آماری مورد نظر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته ای مشتمل بر 47 پرسش است که پایایی پرسش نامه با روش آزمون دوباره (89/0  Re =) و همسانی درونی آن با محاسبه ضریب آلفای کرانباخ ( 92/0 ) بدست آمد. اعتبار محتوا نیز با کسب نظرات پانزده نفر از استادان رشته های ادبیات فارسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی دانشگاه و هم چنین، نظرات استادان راهنما و مشاور و اصلاح جزئی بخش هایی از پرسش نامه، تامین شد. اعتبار سازه پرسش نامه نیز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی( تحلیل مولفه های اصلی) انجام گرفت که پس از تحلیل عاملی اکتشافی به 33 پرسش کاهش یافت. یافته های تحلیل عاملی اکتشافی بیانگر آن است که محتوای ترکیبی و یکپارچه، چگونگی خلق دانش و فهم تاثیر پذیری از ویژگی های قومی، کاهش تعصب، عدالت و برابری آموزشی، تقویت و اعطای قدرت به فرهنگ مدارس و پرداختن به حقوق اقلیت های دینی و قومی، به ترتیب مهم ترین مولفه های موثر در آموزش چند فرهنگی بودند که عامل محتوای ترکیبی و یکپارچه، از اهمیتی بیش تر نسبت به سایر عوامل برخوردار بود.

هدف این پژوهش، بررسی میزان توجه به سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی، مورد نظر اسناد تحول بنیادین آموزش وپرورش، بوده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از نوع تحلیل محتوا بود. ابتدا مؤلفه های ده گانه سبک زندگی اسلامی شامل مهارت های اجتماعی، اعمال عبادی، باورهای اعتقادی، ارزش های اخلاقی، مهارت های مالی، وظایف خانوادگی، مهارت های حفظ سلامت، دانش و مهارت های تفکر، دانش و مهارت های دفاعی امنیتی و زمان شناسی شناسایی شد و به تأیید رسید. سپس گزاره های مرتبط با این مؤلفه ها از اسناد تحولی شناسایی و استخراج و با اِعمال ضرایب در نظرگرفته شده، داده های حاصل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اسناد تحولی به طورکلی به اکثر مؤلفه های سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی توجه کرده و مؤلفه های مذکور پوشش دهی مناسبی داشته اند. در این میان، بیشترین پوشش دهی به ترتیب به مؤلفه های مهارت های اجتماعی، اعمال عبادی و ارزش های اخلاقی و کمترین پوشش به مؤلفه های مالی، مهارت های دفاعی- امنیتی و زمان شناسی اختصاص داده شده است.

هدف این مقاله طراحی الگوی برنامه درسی شخصی شده مبتنی بر هنرمفهومی در دوره ابتدایی است. هنرمفهومی یکی از اقسام هنرپست مدرن[1] است که از منظر آن آموزش وبرنامه درسی امری کاملا شخصی وموقعیتی است. بابکارگیری روش سنتزپژوهی به بررسی نظرات و منابع مربوط به هنرمفهومی اقدام شد و نُه مقوله اصلی هنرمفهومی شناسایی شده شامل توجه به: مسائل اجتماعی، سیاسی وفرهنگی/ رویکرد انتقادی/ چند فرهنگی/ خلاقیت/ تعامل با مخاطب/ بعد جهانی وبومی/ مسائل زیست محیطی/ تنوع در تکنیک ورسانه. از سوی دیگر موضوع شخصی سازی آموزش، که طی چنددهه گذشته مجددأ دارای اهمیت شده است، نشان می دهد که برنامه درسی وقتی می تواند موثر و کارآمد باشد که با شخص به ماهوَ شخص ارتباط برقرار سازد. برای تحقق برنامه درسی شخصی شده، مفاهیم: «سبک، چگونگی، سطح، محتوا، راهبرد وروش تدریس، رسانه، ارزشیابی، وقت ومکان» مطرح هستند. براین اساس، تلاش شد تا الگویی از ترکیب مفاهیم اساسی هنرمفهومی درقالب کلی برنامه درسی شخصی شده فراهم گردد که به تأیید نهایی متخصصان برنامه درسی وهنرمفهومی رسیده است. [1]Postmodern Art