تحلیل ژانر

این مقاله با مقایسة نحوة به کارگیریِ راهبردهای فراگفتمان در مقالات علمی پژوهشی زبان فارسی و انگلیسی به بررسی این موضوع می پردازد که آیا نویسندگان بومی زبان فارسی در نگارش مقالة علمی به زبان خود از نظر به کارگیری فراگفتمان مشابه هنجارهای جامعة گفتمانی علمی عمل می کنند یا خیر. بررسی و مقایسة 36 مقالة علمی فارسی از گویش وران بومی زبان فارسی و 36 مقالة علمی انگلیسی از گویش وران بومی زبان انگلیسی (به عنوان زبان معیار جامعة گفتمانی علمی) نشان داد که در مجموع هنجارهای گویش ورانِ فارسی از نظر به کارگیری فراگفتمان مانند اعضای جامعة گفتمانیِ علمی است. بااین وجود، در برخی راهبردهای فراگفتمان تفاوت های قابل ملاحظه ای مشاهده شد که به نظر می رسد می تواند در نگارش مقالة علمی به زبان انگلیسی توسط گویش ورانِ زبان فارسی تأثیر خود را نشان دهد.

پژوهش حاضر به منظور تحلیل ژانری و استخراج حرکات و گام های ساختاری حاکم بر این گونه مداخل به منظور آشناسازی متخصصان ایرانی دخیل در امر دانشنامه نگاری صورت گرفت. در مجموع 240 مدخل از دانشنامه تخصصی ادبیات جهان میریام وبستر (1995) به صورت تصادفی انتخاب شد که از این میان 120 مدخل زندگینامه ای و 120 مدخل موضوعی بودند. از نرم افزار انتموور (انتونی، 2003) و نیز کدگذاری دستی، برای استخراج حرکات و گام های ساختاری موجود در این مداخل استفاده شد. از چارچوب پیشنهادی راسمینین (2006) و یانگ و الیسون (2003 و 2004) نیز به منظور مشخص کردن انواع حرکات ساختاری (یعنی حرکات اجباری، حرکات اختیاری و حرکات معمول) در ژانر دانشنامگی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ساختار ژانری مداخل موضوعی، با ساختار ژانری مداخل زندگینامه ای، تفاوت های مشخصی دارد. در این مقاله، یافته های پژوهش حاضر، به منظور بهره برداری پژوهشگران ایرانی عرضه شده اند.