در شعله های آب

اگزیستانسیالیسم یکی از مهم ترین فلسفه های قرن بیستم است که به مسائل انسان که امروز «وجودی» نامیده می شوند، می پردازد. مسائلی مانند معنای زندگی، مرگ و رنج. این فلسفه از جهت اهمّیتی که برای مقام انسان قائل است و او را صاحب قدرت اراده و آفرینندگی می داند، شایسته توجّه است. تأثیر فلسفه وجودی اگزیستانسیالست بر نمایشنامه و رمان ها گویاتر است تا رساله های فلسفی. در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به بررسی بازتاب این فلسفه در داستان بلند «در شعله های آب» از «مرتضی مردیها» پرداخته می شود. ترتیب بیان موضوع ها به گونه ای است که سیر تدریجی اندیشه های نویسنده-راوی را از مرگ اندیشی که حاصل مواجهه انسان با حقیقت هستی است، تببین می کند. آنگاه، بیداری رنج آمیز شخصیّت داستانی را که برخاسته از این خودآگاهی است تا چگونگی ایمان به خداوند در مقام آگاهی جاودانه جهان و اتحاد عاشقانه با او روشن می سازد؛ زیرا تنها راه رسیدن به جاودانگی روحی و جسمانی است. در این پژوهش کوشش نهایی بر معرفی و تبیین ساختار اگزیستانسیالیست در رمان «در شعله های آب» از مرتضی مردیها است که بنا بر آن، رویکردهای استحسانی و اخلاقی و ایمانی هرکدام با زیرشاخه های متعددش در تار و پود اثر درهم تنیده شده است.

 نظریه گفتمانی «لاکلا و موفه» در کتاب هژمونی و استراتژی سوسیالیستی ازجمله نظریات جدیدی است که در تحلیل پدیده های اجتماعی مورداستفاده قرار می گیرد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف چگونگی انعکاس این گفتمان در دو رمان «سفر به گرای ۲۷۰ درجه» و «در شعله های آب» که با محوریت جنگ و ترویج روحیه جهادی نوشته شده اند؛ سعی دارد به این نکته حائز اهمیت دست یابد که این آثار چه میزان به مفصل بندی مفاهیم، فرایند هویت یابی و استقرار گفتمان های رایج در جامعه جنگ به ویژه مفهوم جدید «هویت جهادی» پرداخته اند؟ این مفهوم حول چه دال هایی و با چه مفصل بندی شکل می گیرد و چه دستاوردی را به دنبال دارد؟ یافته ها نشان می دهد؛ مهم ترین عناصری که مؤید استقرار و هژمونیک شدن گفتمان و شکل گیری هویت جهادی شده اند، دال های فرعی چون شجاعت، ایثار، مقاومت و روحیه شهادت طلبی هستند که حول دال مرکزی یعنی باورها و عقاید مذهبی و ملی شکل گرفته اند و نتیجه و دستاورد انعکاس این هویت در رمان زنده نگه داشتن روحیه مقاومت و ایستادگی در برابر متجاوز، تقویت استقلال طلبی و محافظت از امنیت این مرز و بوم، در بین مردم جامعه دور از جنگ امروز است. همچنین در انعکاس این مورد رمان «در شعله های آب» نسبت به رمان «سفر به گرای 270 درجه» موفق تر عمل کرده است.