برنامه درسی آنلاین

هدف این مقاله ارائه الگوی جامع برنامه درسی آنلاین و شناسایی مؤلفه های آن می باشد. از روش سنتزپژوهی برای شناسایی عناصر و شاخص های برنامه درسی آنلاین استفاده گردید. سنتز پژوهی از روش های مهم تحقیق کیفی و شکل خاصی از پژوهش مروری است و جامعه هدف این پژوهش شامل مقالات در حوزه برنامه درسی، یادگیری و متون مرتبط با آموزش- یادگیری الکترونیکی است. حجم نمونه برای ادبیات مرتبط تا حدی است که پژوهشگر دریابد بر اساس معیارهای ورودی و خروجی به پاسخ سوالات پژوهش دست یابد و بتواند یک جمع بندی مناسب از مرور در ادبیات به صورت سنتز شده ای در قالب جدید ارائه دهد. مطالعات منتخب برای سنتز پایانی شامل 71 پژوهش بود. عناصر بدست آمده برای طراحی برنامه درسی آنلاین شامل 13 عنصر اهداف، یادگیرنده، معلم، محتوا، پشتیبان، گروه بندی، حضور، فناوری، زمان، محیط یادگیری، تعامل، مواد و منابع و ارزشیابی بوده که ویژگی ها و قواعد مربوط به هر یک از این عناصر در روند مطالعات سنتزپژوهی شناسایی شده اند.

هدف: امروزه با توجه به رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، اهمیت بهره گیری از برنامه درسی آنلاین افزایش پیدا کرده است. بنابراین، هدف این مطالعه شناسایی عناصر و شاخص ها و اعتباریابی الگوی جامع برنامه درسی آنلاین بود.روش: این مطالعه کاربردی از نوع کیفی بود که با روش سنتزپژوهی انجام شد. در پژوهش حاضر از میان پژوهش های مرتبط با حیطه پژوهش تعداد 75 مورد با روش هدفمند انتخاب و یادداشت برداری از آنها جهت دستیابی به یک جمع بندی مناسب درباره الگوی جامع برنامه درسی آنلاین صورت پذیرفت. همچنین، برای بررسی اعتباریابی الگوی مذکور از 32 نفر از خبرگان استفاده شد که آنان درباره اهمیت هر یک از 31 پرسش درباره اعتبار الگوی جامع برنامه درسی آنلاین نظر دادند. در نهایت، داده ها با روش های سنتزپژوهی و دلفی فازی تحلیل شدند.یافته ها: یافته های سنتزپژوهی نشان داد که برای برنامه درسی آنلاین 174 شاخص در 13 عنصر شامل اهداف (با 10 شاخص)، دانش آموز (با 12 شاخص)، معلم (با 14 شاخص)، محتوا (با 15 شاخص)، پشتیبان (با 12 شاخص)، گروه بندی (با 17 شاخص)، حضور (با 11 شاخص)، فناوری (با 11 شاخص)، زمان (با 11 شاخص)، محیط یادگیری (با 12 شاخص)، تعامل (با 23 شاخص)، مواد و منابع (با 8 شاخص) و ارزشیابی (با 18 شاخص) شناسایی شد. یافته های دلفی فازی در دور دوم نشان داد که از 31 پرسش درباره اعتباریابی الگوی جامع برنامه درسی آنلاین، الگوی مذکور دارای اعتبار مناسبی بود.نتیجه گیری: الگوی جامع و معتبر برنامه درسی آنلاین این مطالعه می تواند توسط متخصصان و برنامه ریزان درسی جهت بهبود آموزش آنلاین مورد استفاده قرار گیرد.

این پژوهش به بررسی و سطح بندی ابعاد اجرای آنلاین برنامه درسی رسمی با توجه به چالش ها و فرصت های ناشی از پاندمی کووید-19 پرداخته است. این پژوهش، از لحاظ هدف، کاربردی و از منظر گردآوری داده ها، از نوع آمیخته است که در دو مرحله تحلیل کیفی و مدلسازی ساختاری تفسیری صورت پذیرفته است. جامعه آماری شامل اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه های مدیریت آموزشی و برنامه ریزی درسی بود. در بخش کیفی ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و در بخش مدلسازی ساختاری تفسیری ابزار اصلی گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج نشان داد که اجرای آنلاین برنامه درسی رسمی شامل ده بعد است: اهداف برنامه درسی آنلاین، یادگیرندگان، معلمان، محتوای آموزشی، گروه بندی یادگیرندگان، حضور در فرآیند یادگیری آنلاین، به کارگیری فناوری اثربخش، چندهمزمانی، والدین، و ارزشیابی. پاندمی کووید-19 ضرورت توجه ویژه به فناوری، نقش والدین، و پشتیبانی آموزش آنلاین را برجسته کرد. نتایج مدل سازی ساختاری تفسیری نشان داد بیشترین وابستگی در متغیرهای یادگیرندگان، معلمان، محتوای آموزشی، و اهداف برنامه درسی آنلاین وجود دارد. در مقابل، متغیر پشتیبانی آموزش آنلاین کمترین وابستگی و بیشترین اثرگذاری را داشت. اهداف برنامه درسی به عنوان متغیر وابسته و والدین، فناوری اثربخش، و پشتیبانی آموزش آنلاین به عنوان متغیرهای مستقل شناسایی شدند. این پژوهش تأکید می کند که طراحی انعطاف پذیر، استفاده مؤثر از فناوری، و ایجاد پشتیبانی های لازم، عوامل کلیدی در موفقیت آموزش آنلاین هستند. همچنین، تجربیات کووید-19 فرصتی برای بهبود نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت آموزش آنلاین فراهم کرده است.