فرهنگ ترافیک

ناهنجاری های ترافیکی نمادی از فرهنگ ترافیک حاکم بر جامعه و عامل تحمیل هزینه های سنگینی به جامعه هستند. هدف از این پژوهش، تعیین توزیع جغرافیایی ناهنجاری های ترافیکی در شهر مشهد و یافتن ارتباطی منطقی بین خصوصیات جغرافیایی مناطق و میزان وقوع ناهنجاری های ترافیکی است. مبنای نظری پژوهش، نظریه رشد هوشمند شهری و روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است. شمارش ناهنجاری های ترافیکی در اسفندماه سال ۱۳۹۱ به کمک روش فیلمبرداری انجام شده و اطلاعات حجم ترافیک از بانک اطلاعاتی سیستم یکپارچه کنترل هوشمند چراغ های راهنمایی شهر مشهد به دست آمده است. نمونه آماری تحقیق شامل ۲۶ تقاطع از مجموع ۱۸۹ تقاطع مجهز به چراغ فرماندهی در شهر مشهد است که نرخ وقوع دو نوع از ناهنجاری های عمده ترافیکی در آن ها تعیین شده است. بررسی ارتباط بین خصوصیات مناطق با ناهنجاری های ترافیکی به کمک نرم افزار SPSS انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد توزیع جغرافیایی ناهنجاری های ترافیکی در مناطق مختلف شهر مشهد یکسان نیست و از نظر نرخ وقوع ناهنجاری ترافیکی در ساعت، رتبه اول تا سوم به ترتیب مربوط به مناطق ۴، ثامن و ۶ است. همچنین مشخص شد بین نرخ وقوع ناهنجاری های ترافیکی با تراکم جمعیتِ منطقه رابطه ای مستقیم وجود دارد.

زمینه و هدف : آموزش در حوزه ترافیک و حمل ونقل، مهم ترین اصل در میان سایر اصول (اجرای مقررات، مهندسی ترافیک و شرایط محیطی) محسوب می شود؛ بنابراین اولین گام در راستای بهبود عملکرد و رفتار ترافیکی شهروندان، شناسایی صحیح و دقیق نیازهای آموزشی است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی شهروندان شهر ایلام در راستای ارتقای فرهنگ ترافیک است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت کلی از نوع آمیخته است که در چارچوب مراحل کیفی و کمّی اجرا شد. در مرحله کیفی برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا و در مرحله کمّی از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. مصاحبه نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار پژوهش در مرحله کیفی به کار رفت و با روش نمونه گیری هدفمند ۱۵ نفر از رؤسا و مدیران پلیس راهور و راه، سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای کشور و استان ایلام به عنوان افراد مشارکت کننده انتخاب شد. یافته های مرحله مطالعه کیفی مبنای طراحی پرسش نامه به عنوان ابزار گردآوری داده در مرحله کمّی قرار گرفت؛ در این مرحله از ۴۸ نفر از کارشناسان و مسئولان مرتبط با آموزش فرهنگ ترافیک پرسشگری به عمل آمد. یافته ها : پنج شاخص شامل، آموزش قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی، آموزش عبور و مرور ایمن، آموزش شیوه صحیح و ایمن استفاده از وسایل نقلیه عمومی، آموزش علائم و تجهیزات رانندگی، آموزش استفاده صحیح و ایمن از وسایل نقلیه شخصی به عنوان نیازهای آموزشی شهروندان در راستای ارتقای فرهنگ ترافیک شناسایی شد.  نتایج: نتایج نشان از ای ن دارد که تمامی مؤلفه های شناسایی شده محتوای برنامه های آموزشی بیش ترین تأثیر را در بهبود رفت ار ترافیکی دارد. همچنین نتایج نشان داد «آموزش استفاده صحیح و ایمن از وسایل نقلیه شخصی» در اولویت اول و «آموزش شیوه صحیح و ایمن استفاده از وسایل نقلیه عمومی» در اولویت آخر نیازهای آموزشی قرار دارد.  

این مقاله به دنبال سه راهبرد کلان شناسایی علل وقوع حوادث رانندگی، تدقیق ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های عوامل مؤثر بر حوادث رانندگی و تعیین دقیق سهم عوامل مختلف در وقوع حوادث و تلفات رانندگی است تا از آن طریق بتوان در سه وهله زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، نرخ وقوع حوادث و تلفات جاده ای را به صورت بارزی کاهش داد. به سبب گستره کار، سه گونه روش تحقیق هم بستگی، مطالعه تطبیقی و زمینه یابی با سه جامعه آماری 1. رانندگان خودروهای شخصی و عمومی ایران(با جامعه حدود 30000000 نفر)؛ 2. کشورهای توسعه یافته دنیا که توانسته اند در دو دهه اخیر، نرخ وقوع تلفات رانندگی را به صورت معناداری کاهش دهند(با جامعه حدود 50 کشور)؛ 3. کارشناسان آگاه به مسائل ترافیکی ساکن تهران(با جامعه حدود 1000 نفر) مورد استفاده قرار گرفت. حجم نمونه ها به ترتیب 2900 نفر، 10 کشور و 50 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تصادفی ساده و گلوله برفی انتخاب گردید. روش و ابزار گردآوری اطلاعات نیز به ترتیب، پرسش نامه، اسنادی و مصاحبه بود. روایی و پایایی ابزار برای اساس روایی محتوایی و منطقی و پایایی نیز با استفاده از ضریب الفای کرونباخ محاسبه گردید. طبق نتایج، اعمال محدودیت برای رانندگان پرخطر، افزایش آگاهی عمومی درخصوص فرهنگ رفتاری، نظارت بر ناوگان حمل ونقل عمومی، کنترل رفتارهای پر خطر، ارتقای امداد و نجات و ... مواردی است که از تلفات رانندگی می کاهد.