گردشگری کوهستان

فقر از مهم ترین چالش هایی است که جوامع به ویژه جوامع روستایی با آن مواجه بوده و ازاین رو رویکردهای مختلفی برای کاهش و ریشه کن کردن فقر مطرح شده است. از رویکردهای مشهور در این رابطه، رویکرد معیشت پایدار است که در دهه 1980 مطرح شد. ابزارهای مختلفی برای دستیابی به اهداف این رویکرد مدنظر بوده که گردشگری به عنوان جدیدترین این ابزارها توجه زیادی را به خود جلب نموده است. در این مقاله بُعد سرمایه های معیشتی یعنی سرمایه های انسانی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی در ارتباط با فعالیت های مرتبط با گردشگری بررسی شده است. برخی از نواحی روستایی با توجه به قابلیت های طبیعی که دارد، توانسته به عنوان جامعه میزبان گردشگران عمل نموده و از این طریق در وضعیت معیشتی خود تغییرات زیادی را به وجود آورد. جامعه ی مورد مطالعه در این مقاله، 10 روستای گردشگرپذیر دهستان بالا طالقان در شهرستان طالقان است که از این تعداد روستا، تعداد 297 نفر که سرپرست خانوار نیز بودند، به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. برای دستیابی به اهداف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و روش میدانی در چارچوب پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات 20 نفر از متخصصین که در زمینه برنامه ریزی روستایی، گردشگری، گردشگری روستایی و توسعه ی روستایی فعالیت داشته اند، تأیید و پایایی ابزار نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شده که مقدار آن برابر با 0.83 به دست آمده است. همچنین برای وزن دهی به شاخص ها از مدل فولر سلسله مراتبی و برای رتبه بندی و تعیین وضعیت روستاها از مدل ORESTEاستفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که وضعیت سرمایه های معیشتی روستائیان ناشی از فعالیت های گردشگری در روستاهای مورد مطالعه مساعد نیست، با این وجود روستای گلیرد نسبت به سایر روستاها وضعیت مناسب تری را دارا بوده است.

امروزه کوهها یکی از پرتقاضاترین کانون های گذران اوقات فراغت محسوب می شوند.هدف از مطالعه حاضر بررسی وضعیت بررسی پراکنش آلاینده ها در منطقه گردشگری کوه سنگی مشهد می باشد.این تحقیق به لحاظ زمان اجرا از نوع مقطعی و به لحاظ خروجی ها از نوع کاربردی است و به لحاظ تجزیه و تحلیل از نوع توصیفی – تحلیل و نیز تطبیقی است. داده های مربوط به ۶ آلاینده شاخص هوا (منواکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید ازت، ازن و ذرات معلق) و آلودگی صوت در سطح محدوده تحقیق جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفت. طراز فشار صوت در منطقه در نوبت های مختلف ثبت گردید برای بررسی وضعیت ازروش ارزیابی ریسک آلودگی در منطقه ازتکنیک ارزیابی ریسک کمی – روش ویلیام فاین استفاده شد.یافته نتایج نشان داد که آلودگی هوا و آلودگی صوت در منطقه گردشگری کوهسنگی مشهد در حد نامناسب قرار دارد و این زنگ خطری برای مسئولان منطقه کوهسنگی می باشد . بنابراین گردشگری کوهستان کوهسنگی از پتانسیلهاى لازم برخوردار است ولی در مجموع یکسرى موانع وجود دارد که با تشکیل کمیته طبیعت گردى و ارائه راهکارهاى منطقی براى توسعه این صنعت با تشکیل جلسات منظم با عضویت کارشناسان جغرافیا، مشکلات منطقه کوهسنگی، قابل حل خواهد بود.

مقدمه: کوه ها و سیستم های کوهستانی با داشتن ویژگی های متنوع توپوگرافیک و جغرافیایی، زیستی، اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی با اکسیژن بالای محیط، زهکشی دمایی مناسب، رطوبت نسبی مطلوب و چشم اندازهای بدیع به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده است. هدف: هدف از این تحقیق، بررسی و شناسایی پتانسیل های گردشگری کوهستان شهر کرمانشاه است. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل SWOT انجام شده است. قلمرو جغرافیایی: پَرآو رشته کوهی امتداد یافته از شمال غرب تا شمال شرق شهر کرمانشاه، با طول تقریبی 80 کیلومتر و وسعت تقریبی حدود 980 کیلومترمربع و بخشی از رشته کوه زاگرس در غرب ایران می باشد. یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین رتبه ای برای مجموع عوامل داخلی (قوت) 3/1 و وزن نهایی آن 15/1 است، میانگین رتبه ای مجموع عوامل داخلی(ضعف) 37/1 و وزن نهایی 634/0 می باشد. این بیانگر بالا بودن تأثیر نقاط قوت در توسعه پتانسیل های گردشگری کوهستان شهر کرمانشاه است. میانگین رتبه ای مجموع عوامل خارجی (فرصت ) برابر با 46/1 و وزن نهایی 54/0 است. میانگین رتبه ای مجموع عوامل خارجی (تهدید) 34/1 و وزن نهایی 824/0 می باشد. نتیجه گیری: پرآو قوت ها و فرصت های خوبی دارد که می توان با راهبردهای تأثیر گذار بر محیط کوهستان در جهت تقویت و رشد پتانسیل های آن کوشید.

به گردشگری کوهستان، به سبب امتیازات ویژه آن، در سراسر جهان توجه شده است. کشور ایران با وجود داشتن طبیعت کم نظیر و جاذبه های کوهستانی خاص نتوانسته سهم خود را از بازار گردشگری کسب کند. هدف از پژوهش حاضر، تعیین مؤلفه های الگوی توسعه پایدار گردشگری کوهستان در ایران است. این پژوهش از نوع کاربردی، و از نظر راهبرد اجرا از نوع تحلیل محتواست. گردآوری داده های اولیه با بهره گیری از مصاحبه نیمه ساختار یافته با 22 نفر از اساتید و صاحب نظران، گردشگران، مدیران و راهنمایان گردشگری کوهستان انجام شد. نمونه های تحقیق به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. همچنین از مطالعات کتابخانه ای و مبانی نظری به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد. تحلیل داده ها به روش فرایند تحلیل مضمونی کینگ و هاروکز شامل سه مرحله کدگذاری توصیفی، کدگذاری تفسیری و یکپارچه سازی ازطریق مضامین فراگیر با استفاده از نرم افزار اکسل انجام شد. یافته ها شامل 100 کد توصیفی، 29 کد تفسیری و سه مضمون فراگیر بودند. قابلیت اعتماد نتایج کیفی با بررسی چهار معیار اعتبار، انتقال پذیری، قابلیت اطمینان و تأییدپذیری شد و همچنین شاخص پایایی بازآزمون نیز به میزان 91 درصد نشان داد که شناسه گذاری ها از پایایی مناسبی برخوردار است. نتایج پژوهش نشان داد که مقوله های اصلی عبارت اند از زیرساخت، جذابیت و پایداری. انتظار می رود نتایج این پژوهش بتواند به آشکارکردن نکات اصلی و مهم در راستای رشد و توسعه پایدار به پژوهشگران، مدیران، راهنمایان، جامعه محلی و سایر ذی نفعان حوزه گردشگری کوهستان یاری رساند.