خودآسیب زنی

رفتارهای آسیب رسان به خود در دوره حساس نوجوانی افزایش یافته است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل فردی یا روانشناختی موثر بر پدیده خودآسیب زنی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش کیفی بود و بر اساس شیوه پدیدار شناسی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش نوجوانان دختر 15- 13 سال شهر شیراز بودند که تجربه آسیب به خود بدون قصد خودکشی را داشتند. روش نمونه گیری به صورت غیراحتمالی هدفمند بود و حجم نمونه با توجه به اشباع داده ها 20 دختر نوجوان 13 تا 15 ساله بودند که خودآسیب زنی بدون قصد خودکشی را تجربه کرده بودند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها طی سه مرحله کدگذاری (باز، محوری، انتخابی) انجام شد که از طریق آنها کدها و مقوله های اصلی مشخص گردید. نتایج مطالعه نشان می دهد که عوامل فردی یا روانشناختی موثر بر خودآسیب زنی نوجوانان عبارتند از: افکار (نارضایتی از خود، هویت، مذهب)، هیجانات (احساس تنهایی، احساس درک نشدن، تخلیه روانی موقتی، افسردگی، خشم، اضطراب، تنفر، سرکوب احساسات) و رفتارها (راه کنارآمدن، جلب توجه، دستکاری). در میان این عوامل، نقش هیجانات قابل توجه و اساسی بود. به صورت کلی نتایج بدست آمده می تواند به مشاوران در کار با نوجوانانی که به خود صدمه می زنند، کمک کند. همچنین، نتایج می تواند در توسعه و اجرای برنامه های درمانی نوین مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف تحلیل روابط تکانشگری، تاب آوری و تنظیم هیجان با مولفه های سلامت روان در دانشجویان دارای رفتارهای خودآسیب زنی انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصیفی، از نوع همبستگی است. نمونه اولیه 508 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 99-1398 بودند که پرسشنامه های خودآسیب زنی، فرم کوتاه پرسشنامه نشانه های روانی، فرم کوتاه مقیاس تکانشگری، مقیاس تنظیم هیجانی، فرم کوتاه مقیاس تاب آوری را تکمیل کردند. براساس نتایج پرسشنامه خودآسیب زنی 295 نفر با حداقل 1 بار سابقه خودآسیب زنی به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل داده ها با روش همبستگی کانونی انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که متغیرهای پژوهش با مولفه های سلامت روان شامل اضطراب، افسردگی و جسمانی سازی در دانشجویان دارای رفتارهای خودآسیب زنی همبستگی کانونی معنادار داشتند و ضریب همبستگی برابر با 80/0 بود. این همبستگی با تکانشگری و تنظیم هیجان مثبت و با تاب آوری منفی بود (001/0> P). همچنین 64 درصد از تغییرات مولفه های سلامت روان قابل پیش بینی است. بیش ترین وزن کانونی نیز متعلق به تاب آوری(63/0) و افسردگی(62/0-) بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش متغیرهای تکانشگری، تنظیم هیجان و تاب آوری بر روی مولفه های سلامت روان در دانشجویان دارای رفتارهای خودآسیب زنی تاثیر می گذارند و از این طریق می توانند موجب بروز رفتارهای خودآسیب زنی شوند. متغیر تاب آوری بیش ترین نقش را در این رابطه ایفا می کند که براین اساس با آموزش تاب آوری به دانشجویان در هنگام ورود به این دوره می توان از رفتارهای خودآسیب زنی و سایر مشکلات سلامت روان پیشگیری کرد.