شبکه های برون مرزی

مقاله حاضر با توجه به اهمیت فضای مجازی، سعی کرده تا رویکرد عمومی مردم (و به طور موردی مردم شهر بندرعباس) را به وبگاه های رسانه ملی بررسی کند و از سوی دیگر، راهکارهایی را که برای حضور گسترده تر و نفوذ بیشتر رسانه ملی در فضای مجازی می توان در نظر گرفت، مورد ارزیابی قرار دهد تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که رسانه ملی در فضای مجازی، تا چه حد مخاطب دارد و چگونه می تواند در این فضا حضور و نفوذ بیشتری پیدا کند. این پژوهش با استفاده از دو روش پیمایشی و دلفی انجام شده است. مهم ترین نتایج به دست آمده نشان می دهد که به طور متوسط 40درصد مردم شهر بندرعباس از فضای مجازی استفاده می کنند و از این میزان، 87 درصد از سایت های رسانه ملی بهره می گیرند. بیشترین استفاده این افراد در حوزه جستجوی اخبار و اطلاعات بوده است. همچنین کارشناسان مربوط، مهم ترین راهکارهای نفوذ بیشتر رسانه ملی در فضای مجازی را غنی تر کردن برنامه ها، بهره برداری بیشتر از فنّاوری های روز و بسترسازی برای دسترسی آسان تر به فضای مجازی دانسته اند.

با وارد شدن جریان نوین اطلاعاتی به عرصه دیپلماسی و رشد استفاده از ابزارها و فناوری های نوین ارتباطی ، شیوه ای جدید از دیپلماسی ، موسوم به دیپلماسی رسانه ای ظهور یافته است. بدون ابزار رسانه ای و ارتباطی مؤثر برای اقناو افکار عمومی ، هی کشوری نمی تواند در صح نه بین المللی ، منافع و اهداف ملّی اش را دنبال کند. در این زمینه، رسانه ملّی به عنوان رسانه رسمی نظام سیاسی ایران دارای جایگاه خاص و مسئولیتی ویژه ای است. بر این اساس، مقاله حاضر که پژوهشی توصیفی تحلیلی است و از روش تحلیل ثانویه بهره می برد، با تعاریف دیپلماسی ، دیپلماسی عمومی، دیپلماسی رسانه ای و معرفی و ذکر مصادیقی از شبکه های برون مرزی صداوسیما همیون العالم و پرس تی وی، به نقش و اثرگذاری این شبکه ها در دیپلماسی رسانه ای می پردازد. بر اساس یافته های پژوهش، رسانه ملّی و به طور خاص، شبکه های برون مرزی در موضوعات حساس بین المللی و داخلی همیون انژری هسته ای ، بحران گروگا ن گیری ملوانان انگلیسی و

تولیدات نمایشی محبوب ترین و پیچیده ترین محصول رسانه ای هستند. از این رو، تولید و پخش آنها در شبکه های برون مرزی صداوسیما، در مقام رسانه هایی با ظرفیت کنشگری در روندهای فرهنگی منطقه ای و فرامنطقه ای، نیازمند تدوین راهبردهای کارآمد است. بر این اساس، هدف این مقاله، پیشنهاد راهبردهای مطلوب برای تولیدات نمایشی در برون مرزی صداوسیما است. برای دستیابی به این هدف آراء 11 صاحبنظر، در چارچوب ماتریس سوات (SWOT) احصا و تدوین شدند. تعداد صاحب نظران به روش «نمونه گیری زنجیره ای» و شاخص «اشباع نظری» تعیین شده است. در تفکیک و ادغام نظرات حاصل از «مصاحبه عمیق»، از تکنیک «مقایسه دائمی» استفاده شده است. در مجموع 24 راهبرد در چهار دسته راهبردهای تهاجمی، رقابتی، محافظه کارانه و تدافعی صورت بندی و تبیین و  براساس شرایط و اقتضائات کنونی برون مرزی اولویت بندی شدند. از مهم ترین این راهبردها می توان به این موارد اشاره کرد: تولید محصولات نمایشی با برند «پاک، سالم و حلال»، تقویت و تکمیل ساختار نیروی انسانی، جذب بودجه کافی، استفاده از اشتراکات تمدنی، گفتمانی و فرهنگی با کشورهای مختلف، تشکیل کارگروهی تخصصی برای ارائه مشاوره به گروه های تولید محصولات نمایشی و پشتیبانی و تقویت تعامل با عوامل، گروه ها، اتحادیه ها و مراکز رسانه ای و هنری منطقه ای و بین المللی همسو. نتیجه مقاله نشان می دهد که راهبردهای تهاجمی در مقایسه با سایر راهبردها در اولویت هستند، هرچند ترکیبی از تمام راهبردها در مقاطع مختلف راهگشا خواهد بود.

با وارد شدن جریان نوین اطلاعاتی به عرصه دیپلماسی و رشد استفاده از ابزارها و فناوری های نوین ارتباطی ، شیوه ای جدید از دیپلماسی ، موسوم به دیپلماسی رسانه ای ظهور یافته است. بدون ابزار رسانه ای و ارتباطی مؤثر برای اقناع افکار عمومی ، هیچ کشوری نمی تواند در صحنه بین المللی ، منافع و اهداف ملّی اش را دنبال کند.حضور مؤثر رسانه ها در عرصه بین الملل، دیپلماسی سنتی متحول شده و دیپلماسی رسانه ای به عنوان یکی از شاخه های اصلی فعالیت دستگاه سیاست خارجی پدیدار شده است.در این پژوهش از روشهای تحلیلی توصیفی و گرداوری داده کتابخانه ای و منابع اینترنتی استفاده شده است. در دو دهه گذشته، اهمیت بهره گیری از رسانه های بین المللی موجب شده که کشورهای در حال توسعه نیز در اندیشه بهره مندی از این رسانه ها برآیند. جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که با راه اندازی شبکه خبری ازجمله پرس تی وی در سال 2007 استفاده از دیپلماسی رسانه ای را در دستور کار خود قرار داده است. از این رو، مقاله حاضر با رویکرد تبیینی، بر واکاوی مبانی دیپلماسی رسانه ای جمهوری اسلامی ایران سامان یافته است. بر این اساس، مقاله حاضر که پژوهشی توصیفی تحلیلی است ، با تعاریف دیپلماسی ، دیپلماسی عمومی، دیپلماسی رسانه ای و معرفی و ذکر مصادیقی از شبکه پرس تی وی، به نقش و اثرگذاری این شبکه ها در دیپلماسی رسانه ای می پردازد.