تلویزیون جهانی

دنیا شاهد تغییرات و تحولاتی عمیق است. این تغییرات در حوزه های عملکردی هویت[1]، مرز[2]، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان[3] قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها درنوردیده و مکان[4] و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر، تلویزیون یکی از عوامل مؤثر در بروز تغییرات است. باوجوداین، به نظر می رسد تلویزیون که خود از مصادیق جهانی شدن به شمار می آید، دارای ویژگی های جدیدی است. چنانکه با اندکی مداقه در متون مربوط به جهانی شدن و رسانه ها در می یابیم، چهار واژه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت در چنین متونی همواره تکرار می شوند و کمتر کسی در ارتباط تنگاتنگ تلویزیون با این مقولات تردید روا می دارد. در مواجهه با چنین وضعیتی و برای درک مختصات تلویزیون جهانی، این مقاله نقطه عزیمت خود را بر پایه یک برساخته تئوریک با عنوان مدل ریف[5] (RIPH) قرار داده و بر پایه این پیش­فرض که درباره نقش و جایگاه تلویزیون در شکل­دهی به وضعیت های فرهنگی نباید رویکرد افراط یا تفریط در پیش گرفت، سعی کرده است چشم­اندازی از نحوه فعالیت تلویزیون های محلی و جهانی در عصر جهانی شدن ارائه کند و نتایج را از طریق روش مصاحبه با 20 نفر از پژوهشگران حوزه ارتباطات در میان بگذارد. ریف مخفف هم نشینی چهار کلمه واقعیت، هویت، قدرت و فراواقعیت است. اینها مفاهیمی هستند که تعریف های جدید از آنها، فهم ما را از زندگی بر روی کره زمین متحول کرده است. این مقاله با واکاوی نسبت میان تلویزیون و مفاهیم مذکور، مؤلفه های تلویزیون های جهانی و محلی را در قالب مدل ابداعی و پیشنهادی پژوهشگر به نام لوزی کارکرد تلویزیون های جهانی و محلی بررسی کرده است.

مقاله حاضر با توجه به اهمیت فضای مجازی، سعی کرده تا رویکرد عمومی مردم (و به طور موردی مردم شهر بندرعباس) را به وبگاه های رسانه ملی بررسی کند و از سوی دیگر، راهکارهایی را که برای حضور گسترده تر و نفوذ بیشتر رسانه ملی در فضای مجازی می توان در نظر گرفت، مورد ارزیابی قرار دهد تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که رسانه ملی در فضای مجازی، تا چه حد مخاطب دارد و چگونه می تواند در این فضا حضور و نفوذ بیشتری پیدا کند. این پژوهش با استفاده از دو روش پیمایشی و دلفی انجام شده است. مهم ترین نتایج به دست آمده نشان می دهد که به طور متوسط 40درصد مردم شهر بندرعباس از فضای مجازی استفاده می کنند و از این میزان، 87 درصد از سایت های رسانه ملی بهره می گیرند. بیشترین استفاده این افراد در حوزه جستجوی اخبار و اطلاعات بوده است. همچنین کارشناسان مربوط، مهم ترین راهکارهای نفوذ بیشتر رسانه ملی در فضای مجازی را غنی تر کردن برنامه ها، بهره برداری بیشتر از فنّاوری های روز و بسترسازی برای دسترسی آسان تر به فضای مجازی دانسته اند.

با وارد شدن جریان نوین اطلاعاتی به عرصه دیپلماسی و رشد استفاده از ابزارها و فناوری های نوین ارتباطی ، شیوه ای جدید از دیپلماسی ، موسوم به دیپلماسی رسانه ای ظهور یافته است. بدون ابزار رسانه ای و ارتباطی مؤثر برای اقناو افکار عمومی ، هی کشوری نمی تواند در صح نه بین المللی ، منافع و اهداف ملّی اش را دنبال کند. در این زمینه، رسانه ملّی به عنوان رسانه رسمی نظام سیاسی ایران دارای جایگاه خاص و مسئولیتی ویژه ای است. بر این اساس، مقاله حاضر که پژوهشی توصیفی تحلیلی است و از روش تحلیل ثانویه بهره می برد، با تعاریف دیپلماسی ، دیپلماسی عمومی، دیپلماسی رسانه ای و معرفی و ذکر مصادیقی از شبکه های برون مرزی صداوسیما همیون العالم و پرس تی وی، به نقش و اثرگذاری این شبکه ها در دیپلماسی رسانه ای می پردازد. بر اساس یافته های پژوهش، رسانه ملّی و به طور خاص، شبکه های برون مرزی در موضوعات حساس بین المللی و داخلی همیون انژری هسته ای ، بحران گروگا ن گیری ملوانان انگلیسی و

دنیای امروز، شاهد تغییرات و تحولات عمیقی است که همه آنها در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان)، فضا و زمان، قابل درک اند. هویت ها چندپاره شده اند، مرزها درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این راستا، تلویزیون- به عنوان زبانی بین المللی- یکی از عوامل مؤثر در بروز این تغییرات است و تقریباً هیچ نقطه ای از جهان را نمی توان یافت که از امواج و پیام های تلویزیونی- به عنوان سفیران جدید در سیاست های ارتباطی- به دور باشد. در مواجهه با چنین وضعیتی و برای درک مؤلفه ها و مختصات تلویزیون جهانی، این پژوهش از طریق مصاحبه با بیست نفر از پژوهشگران و کارشناسان حوزه ارتباطات و رسانه، زمینه های ظهور و بستر فعالیت تلویزیون های جهانی در عصر جهانی شدن را بررسی کرده و به واکاوی مؤلفه های «تلویزیون جهانی» [1] در شبکه های برون مرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی پرداخته است. براساس نتایج، از منظر صاحبنظران ایرانی، مؤلفه های «تلویزیون جهانی» را می توان در چهار سطح مؤلفه های فنی (تکنیکی)، مؤلفه های محتوایی، مؤلفه های ساختاری و مؤلفه های تاکتیکی (رویکردی) طبقه بندی کرد. همچنین زمینه های ظهور و بستر فعالیت تلویزیون های جهانی، تحت تأثیر عوامل پنجگانه فرهنگی، فناوری، سیاسی، اقتصادی و زمینه ای مهیا می شوند.   [1] Global Television.