تحلیل کتاب شناختی

در این پژوهش با ارائه چارچوب قابلیت نوآوری ملّی در قالب نظام چندبخشی، یک مدل شبکه ای و پویا معرفی می شود. در این نظام به منظور شناسایی مسئله عملکردی کشور، ابتدا با استفاده از تحلیل کتاب شناختی و برگزاری جلسه های گروه کانونی با خبرگان، مراحل و شاخص های مدل فرایندی، شناسایی و طراحی شدند؛ سپس مدل تحلیل پوششی داده های شبکه ای پویا برای محاسبه عملکرد کشور، در مقایسه با سایر کشورهای منطقه به کار گرفته شد. نتایج مدل نشان داد که قابلیت نوآوری ملّی کشور در مرحله سوم، یعنی در تبدیل پتنت ها به صادرات محصولات با فناوری بالا و کالاهای خلاقانه، ضعیف است. در ادامه به منظور ارائه سیاست پیشنهادی در ارتقای عملکرد کشور در مرحله سوم، با استفاده از تحلیل تطبیقی کیفی مجموعه فازی (fsQCA) ترکیبات ابعاد نهادها، سرمایه انسانی و پژوهش، زیرساخت، پیچیدگی بازار و پیچیدگی کسب وکار موردبررسی قرار گرفت و برای کالیبره کردن داده ها از روش خوشه بندی K-MEANS استفاده شد. خروجی تحلیل یادشده نشان داد که ترکیب دو بُعد نهادها و سرمایه انسانی/ پژوهش در ارتقای عملکرد کشور شرط کافی است.

تمرکز بر صادرات محصولات با فناوری بالا به عنوان شاخص اثربخشی قابلیت نوآوری ملّی، یکی از اهداف مهم توسعه محسوب می شود. از این رو در این پژوهش به منظور طراحی یک نظام پویا در سنجش میزان دستیابی کشور به هدف مذکور، با بررسی سیر تحول ساختار فکری قابلیت نوآوری ملّی با استفاده از رویکرد تحلیل کتاب شناختی، مفاهیم کلیدی مرتبط با آن در قالب خوشه ها طبقه بندی، و بر اساس مفاهیم استخراج شده، اجزای اصلی مدل ارتقای قابلیت نوآوری ملّی شناسایی شدند. سپس بر اساس پیشینه پژوهش و برگزاری جلسات گروه کانونی با خبرگان، سایر متغیرهای  متناسب با ابعاد ارتقادهنده قابلیت نوآوری ملّی تعیین شدند و بر مبنای رویکرد پویایی نظام، یک مدل پویا ترسیم شد. سپس راهبرد های متفاوت ارتقادهنده قابلیت نوآوری بر اساس رفتار متغیر اصلی نسبت صادرات محصولات با فناوری بالا به اختراعات مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش بیانگر استخراج 5 خوشه فرارسی (جهش فناوری) و بهره وری، ظرفیت جذب دانش، قابلیت پویا، قابلیت فناوری، و اتحاد راهبردی، به عنوان مفاهیم اصلی استخراج شده حاصل از تجزیه و تحلیل کتاب شناختی بود. با اعمال دو راهبرد اصلی ایجاد مشوق در بازگشت نخبگان به کشور، و ارائه تسهیلات در تجاری سازی محصولات دانش بنیان، متغیر شبیه سازی شده نسبت صادرات محصولات با فناوری بالا به اختراعات، رفتار بهتری در آینده نشان خواهد داد.  

هدف: ماهیت پلتفرم های دیجیتال رسانه ای، پویایی و درگیرسازی مخاطبان را به همراه دارد که ساختار جدیدی در بستر فناوری فراهم آورده است. فناوری دیجیتال ارزش زیادی برای شرکت ها به وجود آورده است؛ اما مشخص نیست که این پلتفرم ها چگونه می توانند مزیت رقابتی پایدار داشته باشند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه دسته بندی کلی از پژوهش های صورت گرفته در زمینه ایجاد مزیت رقابتی پایدار در پلتفرم های دیجیتال رسانه ای و شناسایی و ترسیم روند علمی مطالعات است. روش: پژوهش حاضر به تجزیه وتحلیل کتاب شناختی پژوهش های حوزه پلتفرم های دیجیتال رسانه ای و ایجاد مزیت رقابتی پایدار می پردازد و از نوع مطالعات توصیفی تحلیلی است. کلیه تولیدات علمی در سال های 2000 تا 2022 این حوزه که در پایگاه علمی وب آوساینس نمایه شده، جامعه آماری این پژوهش در نظر گرفته شده است. داده ها با استفاده از زبان برنامه نویسی آر و بسته بیبلیومتریکس و نرم افزار وی اُاس ویور نسخه 6/1 تجزیه وتحلیل شده است. یافته ها: بر اساس رشته عبارات جست وجو شده در پایگاه وب آوساینس، از سال 2000 تا 2022، تعداد 838 مقاله یافت شد. رشد چشمگیر ادبیات مزیت رقابتی پایدار در پلتفرم های دیجیتال رسانه ای، از سال 2015 آغاز شده است. بیشترین تعداد مقاله ها در سال 2022 با 80 مقاله و بیشترین میزان استناد در نشریه مدیریت استراتژیک با 12690 استناد بوده است. همچنین در تحلیل هم رخدادی واژه های کلیدی، شش خوشه به دست آمد که عبارت اند از: استراتژی های رقابت پذیری، مدل های نوآورانه و ارزش آفرین، یادگیری سازمانی، مدیریت استراتژیک منابع، عملکرد پایدار و فرهنگ و رهبری. نتیجه گیری: رشد سریع پلتفرم های دیجیتال رسانه ای در سال های اخیر، این حوزه را به یکی از رقابتی ترین حوزه های کسب وکار تبدیل کرده است. با این حال، این پلتفرم ها در محیطی با تغییرات سریع و پیچیده قرار گرفته اند و باید همواره در حال نوآوری و تحول باشند تا بتوانند در این محیط به رقابت بپردازند و جایگاه خود را حفظ کنند. مدیران پلتفرم های رسانه ای می توانند با در نظر گرفتن استراتژی های انعطاف پذیر، نوآوری مدل کسب وکار، استفاده از دانش ضمنی، سرمایه انسانی و تعامل در چارچوب مسئولیت اجتماعی، به حفظ جایگاه و خلق موقعیت رقابتی بپردازند.

یادگیری به کمک همتایان یکی از شیوه های بهبود مشارکت شاگردان در فرآیند تدریس و ارتقا کیفیت تدریس و یادگیری است. هدف ما بررسی حیطه های موردعلاقه محققان این حوزه و شناسایی روندهای حاکم در زمینه ی آموزش همتاست. بدین منظور در این پژوهش به تحلیل کتاب شناختی نوشته های منتشرشده در بازه زمانی 1971-2022 م در پایگاه علم پرداخته ایم. با جستجوی واژگان کلیدی در پایگاه علم، 1151 نوشته که در عنوان آنها به آموزش همتا اشاره شده بود شناسایی شد. پس ازآن ما به معرفی کشورها، اشخاص و مجلاتی پرداختیم که بیشترین تولیدات علمی را در این حوزه دارند. از مجموع این مقالات کشور ایالات متحده آمریکا با 9/44 درصد و مجله Medical teacher بیشترین تعداد مقالات را چاپ کرده است. در گام بعدی به کمک نرم افزار VOSviewer به دیداری سازی شبکه های هم تألیفی، هم رویدادی کلمات کلیدی و هم استنادی اقدام شد. کلمات کلیدی به کاررفته را می توان در پنج خوشه «آموزش پزشکی»، «پژوهش های مدرسه ای»، «مقاطع تحصیلی»، «همتا یادگیری و اجتماع» و «سنجش همتا و بازخورد» دسته بندی کرد.

پایداری شرکتی، یکی از مهم ترین ارکان توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهاست و موضوعی در حال رشد میان پژوهشگران است. بررسی تولیدات علمی و پژوهش های صورت گرفته در زمینه پایداری شرکتی می تواند نقشه راهی جهت پژوهش های آینده فراهم کند. در این پژوهش سعی بر آن می باشد تا با بهره گیری از رویکردهای کتاب شناختی حوزه های کلان این موضوع در میان مقالات علمی بررسی گردد؛ لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل کتاب شناختی تولیدات علمی منتشر شده در این حوزه است. پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل کلیه تولیدات علمی در حوزه پایداری شرکتی می باشد که در پایگاه علمی وب آف ساینس نمایه شده و نمونه پژوهش نیز  2246 اثر علمی است که از سال 2001 تا سال 2022 در این پایگاه وجود دارد. تجزیه وتحلیل و خوشه بندی مقالات با استفاده از کلیدواژه های موجود از طریق نرم افزار VOSviewer صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که روند کلی انتشار مقالات صعودی است و به طورکلی 8 خوشه اصلی در حوزه مقالات پایداری شرکتی وجود دارد که شامل پایداری شرکتی و کارآفرینی، استراتژی های پایداری شرکتی، شاخص های اندازه گیری پایداری شرکتی، پایداری شرکتی و مدیریت تحول کسب وکار، اهداف و گزارش های پایداری شرکتی، پایداری شرکتی و تأثیر آن بر عملکرد مالی، اخلاق و مسئولیت اجتماعی و تئوری ها و نظریه های پایداری شرکتی می باشد.