منابع مالی دانشگاه

بحران ها و آشوب های مالی در نظام های اقتصادی سراسر جهان، کشورها را در تأمین منابع مالی آموزش عالی با مشکل مواجه کرده است. بنابراین با توجه به نقش دانشگاه ها به عنوان کانون پیشرفت جوامع توجه به توسعه مالی و تنوع بخشی منابع مالی در دانشگاه بیش از پیش اهمیت یافته است. هدف از این پژوهش ارائه الگوی توسعه مالی در دانشگاه ها از رهگذر تحلیل محتوای مطالعات انجام شده داخلی و خارجی در این زمینه است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش فراترکیب تدوین شده است. بر این اساس با جستجوی کلیدواژه های توسعه مالی و تنوع بخشی به منابع درآمدی دانشگاه در پایگاه های اطلاعاتی داخلی (1398-1385) و خارجی (2018-1990) در مجموع از چهل پژوهش گردآوری شده، 21 پژوهش به تحلیل نهایی راه یافتند. سپس با به کارگیری راهبرد تحلیل مضمون پس از استخراج مضامین پایه علاوه بر ترسیم شبکه مضامین، مدل شماتیک توسعه مالی در دانشگاه ها نیز ترسیم شد. براساس یافته ها روی هم رفته 10 مقوله پیش سازمان دهنده اولیه (حکمرانی خوب، توسعه سازوکارهای قانونی، توسعه سازوکارهای تشویقی، مدیریت تحقیقات دانشگاهی، توسعه مالیه دانشگاهی، توسعه جریان موقوفات، توسعه فضای رقابتی، توسعه همکاری با صنعت، فرهنگ سازی و توسعه سرمایه انسانی) با 28 مضمون پیش سازمان دهنده ثانویه در قالب 216 مضمون پایه طبقه بندی شدند.

هدف: هدف از پژوهش پیش رو، شناسایی مؤلفه های بودجه ریزی عملکردمحور در دانشگاه ها است.روش: این پژوهش کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب مبتنی بر تحلیل مضمون تدوین شده است؛ بدین ترتیب که پس از جست وجوی کلیدواژه های تخصصی پژوهش در پایگاه های معتبر ملی و بین المللی در بازه زمانی 2000 تا 2021 و 1380 تا1400، در نهایت 62 پژوهش برای تحلیل مضمون انتخاب و از اطلاعات آن ها استفاده شد.یافته ها: برای بودجه ریزی عملکردمحور در دانشگاه ها، مؤلفه های 12گانه ای در قالب مضامین پیش سازمان دهنده اولیه؛ حکمرانی خوب در دانشگاه، قوانین و مقررات دانشگاهی، سازوکارهای تخصیص عملکردمحور، سازوکارهای تأمین مالی عملکردمحور، یکپارچه سازی منابع مالی، نظام آموزشی و پژوهش کارآمد، سازوکارهای انگیزشی و حمایتی، سرمایه های انسانی، نظارت و ارزشیابی مؤثر، حسابداری اطلاعات، فرهنگ دانشگاهی و فضاسازی رقابتی دسته بندی شدند. علاوه بر این، 25 مضمون پیش سازمان دهنده ثانویه نیز شناسایی شد. با ترسیم ماتریس مضامین، مؤلفه های شناسایی شده رتبه بندی شدند.نتیجه گیری: بی گمان، بودجه ریزی عملکردمحور بهینه ترین سازوکار تخصیص منابع مالی دانشگاه ها در شرایط کنونی است. در این پژوهش، ضمن بازشناسی بودجه ریزی عملکردمحور از انواع دیگر بودجه ریزی در دانشگاه، مؤلفه های اصلی آن نیز بر اساس مطالعات استخراج و دسته بندی شد.