ساختار اتحاد

هدف: طراحی ساختار برای اتحادهای استراتژیک، بدون توجه به اقتضائات خاص خاستگاه صنعتی که اتحاد در آن شکل می گیرد، اقدامی پُرریسک است. پژوهش حاضر با طبقه بندی صنایع برحسب تفاوت آنها از حیث فرایند و دستاورد، به کلیدی ترین عامل برای انتخاب و طراحی ساختار در هر طبقه از صنایع اشاره می کند. روش: این پژوهش کیفی از استراتژی نظریه پردازی بر مبنای موردکاوی های چندگانه یا رویکرد معنابخشی تفسیری برای بررسی شش نمونه مستقل از اتحادهای استراتژیک میان شرکای ایرانی و خارجی بهره گرفته است. یافته ها: برحسب یافته های حاصل از تحلیل موردکاوی ها، هرگاه اتحاد در صنعتی شکل گیرد که از حیث فرایند، مدیریت پذیر و از حیث دستاورد، تفسیرپذیر باشد، مؤلفه حفاظت حقوقی در انتخاب و طراحی ساختار اتحاد، بیشترین تأثیر را خواهد داشت. در شرایط مدیریت ناپذیری فرایند و تفسیرناپذیری دستاوردها، مؤلفه اعتماد، به اصلی ترین عامل در طراحی ساختار تبدیل می شود. همچنین، مؤلفه سازوکارهای رسمی کنترل در حالت بینابینی مدیریت پذیری فرایند و تفسیرناپذیری دستاورد و مؤلفه هنجارهای اجتماعی در حالت مدیریت ناپذیری فرایند و تفسیرپذیری دستاورد به اولویت های اصلی در طراحی ساختار مبدل می شوند. نتیجه گیری: خاستگاه های صنعتی متفاوت، بر ساختار و سازمان دهی بنگاه های تجاری، الزام ها و اقتضائات خاصی را حاکم می کنند. برای طراحی ساختار اثربخش و کارآمد، لازم است پس از شناسایی این اقتضائات، از آنها در جایگاه اولویت های مؤثر بر طراحی ساختار استفاده کرد. الگوی این پژوهش، مبنایی برای طبقه بندی صنایع است و اصلی ترین اولویت در طراحی ساختار اتحاد را مشخص می کند.

اتحادهای استراتژیک به تدریج سهم قابل توجهی از پژوهش های دانشگاهی در حوزه مدیریت استراتژیک و تصمیم های مدیران بنگاه های تجاری را به خود اختصاص داده اند. علیرغم این اقبال روزافزون، نرخ شکست اتحادهای استراتژیک همچنان بسیار زیاد است و پیشینه نظری اصلی ترین علت این نرخ شکست را در الگوی اداره و سازمان دهی اتحادها می داند. پژوهش حاضر با درنظرگرفتن اهمیت مسئله ساختار و خلأ نظری پیرامون آن، به بررسی اقتضائات و ویژگی های ساختار اتحادهای استراتژیک بین المللی مبتنی بر فناوری پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش که با استراتژی مورد کاوی چندگانه به انجام رسیده است، سه نوع ساختار پارلمانی، تکنوکراتیک و کمیته ای را از یکدیگر تفکیک کرده و اقتضائات لازم برای به کارگیری کارآمد هر یک را مشخص ساخته است. در شرایطی که تمرکز عمودی زیاد و تمرکز افقی کم باشد، ساختار پارلمانی بیشترین اثربخشی را دارد و اگر تمرکز عمودی کم و تمرکز افقی زیاد باشد، ساختار تکنوکراتیک کارآمدتر است. این دو ساختار در دو سر یک طیف قرار می گیرند که هر نقطه میان آن ها، بستر مساعدی برای به کارگیری ساختار کمیته ای است.

تصمیم گیری درباره سازوکار و الگوی حاکم بر اتحادهای استراتژیک بین المللی در زمره حساس ترین و چالش برانگیزترین تصمیمات شرکای اتحاد قرار دارد. اتحادهایی که با نادیده گرفتن این مسئله شکل می گیرند، با پیچیدگی های متعددی در تحقق اهداف و منافع موردانتظار مواجه می شوند و به سبب بروز تعارض های مکرر میان شرکا با احتمال بیشتری شکست می خورند. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با تمرکز بر مسئله طراحی اتحادهای استراتژیک بین المللی، به ارزیابی و تجزیه وتحلیل مولفه انعطاف پذیری استراتژیک بر گزینش و به کارگیری یکی از دو گونه طراحی سهامی یا قراردادی در سازماندهی اتحاد های استراتژیک بین المللی بپردازد. با توجه به ماهیت پیمایشی این پژوهش، داده ها بر مبنای روش نمونه گیری تصادفی از شرکت های پیمانکاری عمومی که سابقه همکاری با همتایان بین المللی شان را دارند و تعدادشان به 180 شرکت می رسد، گردآوری شده است و مدل سازی رگرسیونی برای تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد انعطاف پذیری استراتژیک به واسطه فرایندهای سازمانی و قابلیت های مدیریتی زمینه ساز شکل گیری اتحادهای استراتژیک سهامی است، در حالی که دو مولفه منابع در اختیار سازمان و یادگیری سازمانی اصلی ترین محرکه ها برای انتخاب الگوی قراردادی در اتحاد های استراتژیک بین المللی به شمار می آیند.