رهبری عدالت محور

با توجه به اهمیت فزاینده سرمایه انسانی در صنعت نفت، نقش انکارناپذیر رهبری در هدایت، حفظ و انگیزش کارکنان، همچنین؛ افزایش نتایج مثبت و بهبود عملکرد سازمان و اهمیت روبه رشد و درحال تنیده شدن مطالعه عدالت سازمانی در تحقیقات رهبری، هدف این پژوهش؛ ارائه مدل رهبری عدالت محور در صنعت نفت با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد می باشد. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران بعنوان جامعه آماری انتخاب و برای شناسایی رهبران عدالت محور، با استفاده از پرسشنامه عدالت سازمانی و از طریق روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی، 16 مدیر یا سرپرست با بیشترین امتیاز، برای مصاحبه برگزیده شدند. پس از انجام مصاحبه و با استفاده از روش نظریه پردازی داده بنیاد؛ با تأکید بر فرآیند رهبری، از 104 کد نهایی مستخرج در قالب 29 مفهوم و 7 مقوله فرعی و 6 مقوله، مدل مفهومی فرآیندی رهبری عدالت محور طراحی گردید.

هدف: هدف این پژوهش طراحی مدل رهبری عدالت محور در مدیریت مدارس ابتدایی شهر تهران با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری بود.روش شناسی : این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا مقطعی از نوع کمی بود. جامعه پژوهش مدیران مدارس ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 1419 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 302 نفر محاسبه شد که این افراد با روش نمونه گیری طبقه ای مرحله ای با رعایت نسبت حجم مناطق انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته رهبری عدالت محور با 63 آیتم استفاده که روایی محتوایی آن با نظر متخصصان و روایی سازه آن با روش تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی آن با روش های آلفای کرونباخ و ترکیبی تایید شد. داده ها با روش های تحلیل عاملی اکتشافی و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و PLS تحلیل شدند.یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که رهبری عدالت محور دارای شش بعد شرایط علی (با دو مولفه عوامل سازمانی و عوامل نگرشی)، پدیده محوری رهبری عدالت محور (با چهار مولفه الگوهای رفتاری و ویژگی های اخلاقی، حمایت از طریق ارتباطات دوجانبه، تقویت رفتار اخلاقی و تصمیم گیری)، راهبردها و اقدامات (با دو مولفه تحقق پاداش از طریق عملکرد و تحقق اهداف از طریق پاداش)، شرایط مداخله گر (با سه مولفه تفاوت های مدیران، تفاوت های کارکنان و تغییرات مدیران)، شرایط زمینه ای (با دو مولفه عوامل تشویق کننده رفتارهای عادلانه و عوامل تهدیدکننده رفتارهای عادلانه) و پیامدها (با سه مولفه پیامدهای مربوط به مدارس، پیامدهای مربوط به کارکنان و پیامدهای مربوط به مدیران) بود. همچنین، نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل رهبری عدالت محور دارای برازش مناسبی بود و مولفه های هر یک از ابعاد بر بعد مربوط به خود و همه ابعاد بر رهبری عدالت محور اثر معنادار داشتند (05/0>P).بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، برنامه ریزی برای استفاده از مدل رهبری عدالت محور جهت بهبود مدیریت مدارس ضروری است. در نتیجه، مسئولان و برنامه ریزان می توانند از مدل رهبری عدالت محور جهت بهبود عملکرد مدیران استفاده نمایند و برای آنها دوره های ضمن خدمت در قالب کارگاه های آموزشی برگزار نمایند.