سیستم اطلاعات جغرافیائی

برآورد رواناب حاصل از بارشها ی جوی پایه و مبنای مطلاعات بسیاری از طرحهای مختلف توسعه و بهره برداری از منابع آب را تشکیل می دهد بنابراین اندازه گیری و محاسبه آن به دلیل تنگناهای محیطی همواره دارای مشکلات فراوانی می باشد بررسی مولفه اغلب روشها و مدل های هیدرولوژیکی نشان می دهند که به دلیل عدم دقت و یا فقدان داده های آماری در اثر تغییر پذیری الگوهایی بارش ودیگر مسائل محیطی ضرایب آنها بعضا دارای خطا می باشد امروزه با ترکیب مدل ها و روشهای تجربی در روش سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS می توان بسیاری از ضرایب مجهول آنها را جهت محاسبه رواناب به دست آورد برای بررسی این موضوع حوضه آبخیز رودخانه کشکان به مساحت 66/9275 کیلومتر مربع واقع در استان لرستان ناحیه جنوب غربی ایران به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است و برای دستیبای به اهداف آن نخست داده های بارندگی سالیانه به مدت 32 سال 1375-1343 استخراج شده و آنگاه جهت تحلیل مکانی داده ها با الگوریتم های GIS مدل نقشه های همباران تهیه شده است هدف از مطالعه آن آزمون نتایج این نقشه ها برای محاسبه بارندگی ناحیه ای و بارش موثر جهت بارگیری در مدل های شبیه سازی بارش رواناب می باشد بررسی نتایج این مطالعه نشان می دهد که ضریب همبستگی میان داده های محاسباتی و مشاهداتی ( بارندگی رواناب) سالیانه برای زیرحوضه های این منطقه بین 5/97 تا 99/99 در صد می باشد از این نظر الگوی نقشه های همباران باروش مذکور بعنوان مطمئن ترین شیوه جهت محاسبه بارندگی در مطالعات منابع آب توصیه میگردد

برنامه ریزی با هدف مدیریت بحران و تخمین ریسک زمین لرزه همواره یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است. شناخت و تعیین میزان آسیب پذیری بافت های شهری در برابر زلزله به منظور برنامه ریزی مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله الزامی به نظر رسیده است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی مناسب جهت ارزیابی وضعیت آسیب پذیری بافت های شهری در برابر زلزله، بافت های شهر سمیرم در استان اصفهان را مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده و بررسی در آن به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. به منظور نیل به اهداف پژوهش ابتدا معیار های مؤثر در آسیب پذیری بافت های شهری در برابر زلزله شناسایی گردیده، سپس با بهره گیری از مدل تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار آن، ارزش و اهمیت هر یک از معیار ها تعیین شده، در مرحله بعد نتایج حاصل از فرآیند تحلیل شبکه ای با لایه راه های شریانی درجه یک، درجه دو و درجه سه، تراکم جمعیتی، کیفیت ابنیه، شیب زمین، فاصله از گسل، فضای باز و سبز، مراکز درمانی، مراکز فرهنگی، مراکز آموزشی و مسکونی، تلفیق و نقشه میزان آسیب پذیری بافت های شهری در شهر سمیرم تهیه گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده که از میان معیارهای تأثیرگذار، معیارهای تراکم جمعیت، راه شریانی درجه 2 و فاصله از گسل دارای بیشترین اهمیت بوده و نیز فاصله از مراکز فرهنگی و مراکز آموزشی کمترین اهمیت در میزان آسیب پذیری بافت های شهری را داشته اند. همچنین نتایج پژوهش نشان داده است که میزان آسیب پذیری در قسمت شمالی و مرکزی شهر سمیرم به علت نزدیکی به خط گسل و فرسوده بودن بناها بیشتر از سایر مناطق این شهر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از لایه رقومی بافت های شهری سمیرم با انجام برنامه ریزی های صحیح قبل از وقوع و نیز داشتن طرح های مدیریتی پس از بحران می توان به میزان قابل توجهی از تلفات وخسارات ناشی از پیامدهای خسارات ناشی از زلزله کاهش داد. همچنین لازم به ذکر است که یکی از عوامل مورد غفلت قرار گرفته در طول تاریخ، عامل تکتونیک بوده، از این رو توجه به مبحث شیب و سایر عوامل، همواره در شهرسازی سیر تکاملی داشته اند.

توجه به مکان مناسب جهت استقرار یگان های نظامی از موضوع های اساسی طراحان به منظور کاهش تلفات نیروی انسانی و خسارت تجهیزات است. هدف از انجام این تحقیق، تبیین کاربرد سیستم های اطلاعات جغرافیایی در شناسایی و انتخاب مواضع جنگ افزارهای پشتیبانی آتش می باشد. نوع تحقیق کاربردی و با روش توصیفی و رویکرد آمیخته انجام گرفته است. در این پژوهش جامعه موردمطالعه، جنگ افزارهای پشتیبانی آتش نزاجا می باشند و جامعه آماری از اساتید دافوس، فرماندهان توپخانه و متخصصین اطلاعات مکانی ارتش می باشند که با اعمال ضریبی توسط محقق تمام شمار گردیده و در مجموع 41 نفر هستند. ابزار جمع آوری اطلاعات اسناد و مدارک معتبر، مصاحبه با صاحب نظران و پرسشنامه محقق ساخته می باشد که پس از تأیید روائی به جامعه آماری ارسال شد و پایائی پرسشنامه های جمع آوری شده از طریق باز آزمایی مورد تأیید قرار گرفت. در این تحقیق، پس از انجام مصاحبه، نظرات صاحب نظران دسته بندی، اطلاعات جمع آوری شده از منابع موردمطالعه و اسناد و مدارک در مورد هدف فوق تقسیم بندی، و تجزیه وتحلیل به صورت کیفیانجام می گیرد. جهت تجزیه وتحلیل کمی، یک پرسشنامه با تعدادی سؤال بسته و یک سؤال بازطراحی گردیده است. سؤالات بسته با استفاده از طیف لیکرت و مقیاس فاصله ای، اندازه گیری و مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد. سپس سؤالات پرسشنامه جهت اثبات یا رد فرضیات جمع بندی و جدول فراوانی تهیه و محاسبه درجه آزادی انجام و فرضیه آزمون و تفسیر و تجزیه وتحلیل استنباطی انجام که تلفیق تحلیل توصیفی و استنباطی به تجزیه وتحلیل کمیمنجر می گردد. سپس با جمع بندی داده های حاصل از مصاحبه و منابع و تحلیل کمی، تجزیه وتحلیل نهائی انجام می گیرد. در ادامه فرضیات تحقیق موردقبول واقع شد و جامعه نمونه استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیائی را برای شناسایی و انتخاب مواضع جنگ افزارهای پشتیبانی آتش مناسب دانسته اند. در پایان محقق پیشنهادهای کاربردی را به سازمان های ذی ربط ارائه تا از توانمندی های این سامانه به نحو مطلوب استفاده نمایند.

داده های باد و سرعت جریان ناشی از باد از ماهواره QUIKSCAT ، برای10 سال و به صورت میانگین ماهانه، در محدوده خلیج جاسک (طول جغرافیائی 2/57  تا 58  درجه شرقی و عرض جغرافیائی 25/1 تا  25/5 درجه شمالی) استخراج شد . نقشه رقومی مناسبی از منطقه مورد مطالعه تهیه و با استفاده از نرم افزارهای  ArcGIS 9.3 و XTools Pro 7.1 ، مدل سازی مکانی سرعت و جهت جریان ناشی از باد توسط روش درون یابی کریجینگ برای کلیه ماه های سال انجام شد. حاصل ایجاد نقشه های پیوسته ای از مقادیر سرعت و جهت جریان ناشی از باد و همچنین  نمودار های آماری برای ماه های مختلف می باشد. برای نمایش بهینه جهت جریان، نقشه های دو بعدی و سه بعدی ازجهت جریان رسم شد. در خلیج جاسک، بیشترین سرعت جریان ناشی از باد در ماه مرداد با مقدار m/s 0/47 و کمترین آن مربوط به ماه مهر با اندازه m/s 0/14 می باشد. در فصل پاییز اختلاف بین کمترین و بیشترین اندازه سرعت جریان ناشی از باد در خلیج جاسک، 0/29 است که بیشترین دامنه تغییر سرعت جریان را در بین فصل های سال دارد در صورتی که فصل بهار با حداکثر m/s 0/03کمترین دامنه تغییر سرعت جریان را دارد. در فصل های  زمستان و بهار، الگوی جهت جریان جنوب غربی، درفصل تابستان شرقی  و شمال شرقی و در فصل پاییز جنوب و جنوب غربی است .

در حوضه قرنقوچای، واقع در دامنه های شرقی سهند (با مختصات جغرافیائی از' 27 / ° 46  تا' 42/ ° 47 طول شرقی و از '58 / °36  تا' 44 / ° 37 عرض شمالی)، به عنوان بزرگترین و پرآب ترین حوضه توده کوهستانی سهند،که روستاهای زیادی رادرخودجای داده است. وقوع ریزش های سنگی و افتان ها، در محدوده مذکور، به عنوان یکی از پیامدهای طبیعی از فعالیت فرآیندهای مختلف، با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، بویژه جاده های کوهستانی را مورد تهدید خود قرارمی دهند. در این مطالعه، به منظور ارزیابی سهم عوامل تاثیرگذار در وقوع ریزش های سنگی و پهنه بندی محدوده های مستعد به وقوع این پدیده ها، ابتدا عوامل احتمالی مختلف دخیل در وقوع آنها شناسائی و با هدف تعیین سهم عوامل، ابتدا 10 لایه از نقشه های مربوط به پراکندگی عوامل مختلف تهیه و سپس این نقشه ها روقومی شده و پس از تجزیه و تحلیل با روش دومتغیره، و وزن دهی به عوامل مختلف در روی واحدهای ویژه، نقشه پهنه بندی ریزش های سنگی با استفاده از نرم افزار ARC/VIEW برای حوضه قرنقوچای ترسیم شده است. این نقشه ترسیمی نشان می دهد که، دامنه های متشکل از مواد آذرین (داسیت و آندزیت)، بویژه گدازه های میوسن، بیشترین تکه های سنگی را در اختیار پای دامنه ها قرار می دهند و در طول سال، اغلب سطح جاده هایی که از این دامنه ها عبور داده می شوند از این تکه سنگ ها پرشده و در عبور و مرور، اختلالاتی را ایجاد می کنند و به هنگام وقوع در مواردی به مساکنین واقع در پای چنین دامنه هایی، خسارات زیادی وارد می سازند.