یاددهی یادگیری

هدف از پژوهش حاضر، ارائه مدل بهره وری معلمان با رویکرد رفتار سازمانی مثبت است. با استفاده از روش پژوهش آمیخته (راهبرد کیفی: روش فراترکیب و دلفی فازی، و راهبرد کمّی: روش توصیفی پیمایشی)، و با انتخاب 12 نفر از استادان گروه علوم تربیتی و مدیریت دانشگاه های سراسری، پیام نور، و آزاد اسلامی در مرحله دلفی فازی، و بررسی 384 معلم از مقاطع ابتدایی و متوسطه مدارس کشور، 3 مقوله، 4 زیرمقوله، 22 مفهوم، و 79 شاخص به دست می آید. مدل به دست آمده بر اساس سازه اصلی درون داد شامل سازه های فرعی عوامل شناختی و رفتاری، و سازه اصلی فرایند شامل برنامه ریزی و آماده سازی، ایجاد محیط یادگیری مناسب، آموزش، و ایفای مسئولیت های حرف ه ای؛ و سازه اصلی برون داد شامل اثربخشی و کارایی، از لحاظ تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم دارای برازندگی مناسبی هستند.

ارزشیابی یکی از عناصر مهم برنامه درسی و نظام آموزشی به شمار می رود که وسیله ای برای تحقق اهداف آموزشی، تربیتی و تشخیص میزان پیشرفت یادگیری فراگیر است. تجارب زیسته معلمان در زمینه تغییرات اخیر نظام ارزشیابی از کمّی به کیفی در دوره ابتدایی، ضمن بازنمایی نقاط قوّت و ضعف فرایندهای یادگیری، زمینه ای مناسبی را برای اصلاح و بهبود کیفیت نظام ارزشیابی فراهم می کند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با واکاوی در تجربه زیسته معلمان ابتدایی، تأثیر تغییرات نظام ارزشیابی در فرایند یاددهی یادگیری را درک و بازنمایی کند. بدین منظور، مبتنی بر روش پدیدارشناسی تفسیری و با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته، داده های مربوط به 14 مشارکت کننده معلم زن و مرد در منطقه دو شهر تهران که به روش نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی انتخاب شده بودند گردآوری شد. داده های گردآوری شده نیز با استفاده از راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد ادراک معلمان در برابر تغییرات نظام ارزشیابی را می توان به دو دسته «نگاه منتقدانه» و «نگاه مثبت» تفکیک کرد. تحلیل عمیق روایت های معلمان مخالف با تغییرات نظام ارزشیابی دوره ابتدایی به شناسایی و طبقه بندی سه دلیل عمده شامل «ذهنی بودن ارزشیابی در دروس کتبی و شفاهی»، «نبود نظارت و پیگیری کافی» و «کم توجهی به جایگاه معلم» منتج شده است. همچنین تحلیل عمیق روایت های موافقان تغییرات نظام ارزشیابی، به شناسایی و طبقه بندی سه دلیل عمده شامل «ضرورت به کارگیری روش های جدید»، «بی توجهی زیاد به آزمون های پایانی» و «وجود نگرش مثبت در دانش آموزان» منتهی شده است. در نهایت، دلایل موافقت و مخالفت در اجرای تغییرات نظام ارزشیابی از دیدگاه معلمان در چهار مضمون اصلی و سیزده زیرمضمون طبقه بندی شده است.

ارائه صحیح آموزش های موثر و کاربردی در حوزه ماموریت های مختلف ناجا از طرفی وابسته به فراگیری مهارتهای عملی توسط دانشجویان و از دیگر سو منوط به ارزیابی تدریس و یادگیری مدرسان دانشگاه است؛ از این رو هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد یاددهی یادگیری مدرسین دروس عملی دانشگاه علوم انتظامی امین (مورد مطالعه دانشجویان دوره 31 مصوب رسته مرزی) می باشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر شیوه انجام پژوهش کمی و نحوه گردآوری داده ها در آن توصیفی (پیمایشی) است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی مدرسان دروس عملی به استعداد 159 نفر و دانشجویان به تعداد 500 نفر می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش برای مدرسان تمام شمار و برای دانشجویان از طریق فرمول کوکران 217 نفر و بصورت تصادفی ساده بود که برای تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی نیز استفاده شد. در بخش توصیفی به ویژگی نمونه آماری و بیان مشخصه های توصیفی متغیرهای پژوهش پرداخته شد و در بخش استنباطی از آزمون کلموگروف-اسمیرنف برای تشخیص نرمال بودن متغیرها، آزمون t تک نمونه ای و t مستقل استفاده شد. یافته ها حاکیست مدرسان دروس عملی به میزان زیادی به تحلیل ویژگی های دانشجویان، بیان اهداف آموزشی و طرح درس، انتخاب و بکارگیری روش ها، رسانه ها و مواد آموزشی، مشارکت دهی دانشجویان و به ارزشیابی و بازنگری آموزشی توجه می نمایند. با توجه به نتایج آزمون های آماری عملکرد مدرسان دروس عملی از نظر خودشان و دانشجویانشان مثبت و قابل قبول ارزیابی شد ولی ارزیابی مدرسان دروس عملی از عملکردشان در یاددهی یادگیری، مطلوب تر از ارزیابی دانشجویان از عملکرد آنان میباشد.

 در آموزش و نظام سنتی یاددهی یادگیری سه رکن اصلی آموزش شامل مدرس، دانشجو و محتوا مورد توجه قرار می گیرند و فعالیتهای مدرس به صورت کنشی متقابل با دانشجویان به منظور ایجاد یادگیری، تداعی آموزش سنتی کلاسی یا به کارگیری ارتباط رو در رو و حضوری است. این در حالی است که آموزش باید در بر گیرنده تمام فعالیتهای هدفمند یادگیری باشد و علاوه بر ارتباط رو در رو و حضوری، از طرق دیگری نظیر آموزش از راه دور، یادگیری مجازی و سایر قابلیتهای فناورانه انجام شود. با توجه به اهمیت آموزشهای مهندسی در تولید و نشر دانش، چگونگی و تفاوتهای اساسی سبکهای آموزش مهندسی با سایر رشته ها و گروههای آموزشی از یک سو و گسترش فناوریهای آموزشی و اطلاعات و ارتباطات از سوی دیگر، در راستای توسعه نظام یاددهی یادگیری دروس مهندسی لازم است علاوه بر ارکان سنتی نظام آموزش کلاس محور شامل مدرس، دانشجو و محتوا، رکن اساسی دیگری به عنوان رکن چهارم نظام یاددهی یادگیری دروس مهندسی مورد توجه قرار گیرد. در این مقاله با توجه به تفاوتهای سطح کیفیت ارائه دروس و خدمات و پشتیبانیهای آموزشی دانشکده های مهندسی معتبر ایران و جهان، براساس پژوهش انجام شده در سطح این دانشکدهها، راهکار تقویت رکن چهارم نظام یاددهی یادگیری و ارتقای کیفیت آموزشهای مهندسی با استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات تبیین و پیشنهاد شده است. محور اصلی راهکارهای پیشنهادی این پژوهش دقت در تنظیم و ارائه محتوا، ضبط حرفه ای صوتی و تصویری محتوا، ذخیره سازی، نگهداری و به اشتراک گذاری محتوای ارائه شده در کلاسهای آموزش مهندسی و ایجاد امکان دسترسی مداوم افراد مجاز به محتوا به صورت منعطف با استفاده از قابلیتهای فناوریهای اطلاعات و ارتباطات و خدمات افراد/ مؤسسات حرفه ای است.