گفتمان شرق شناسی

با پررنگ شدن روز به روز نقش رسانه ها در فهم و شکل گیری انسان ها و جوامع از خود و پیرامونشان و نقش بازی های ویدئویی در این زمینه به عنوان یک رسانه بسیار تأثیرگذار، فهم روش های تلاش این رسانه برای انتقال مضامین و نحوه به کار گرفته شدن این روش ها در زمینه های مختلف سیاسی و فرهنگی اهمیت ویژه ای پیدا می کند. این پژوهش تلاش می کند به کمک نگاه انتقادی پسااستعماری در مورد بخش مشخصی از بازی های ویدئویی یعنی «بازی های نبرد با تروریسم» که در ژانر تیراندازی تاکتیکال قرار دارند به تحلیل این مضامین بپردازد. این تحقیق با تجزیه و تحلیل محتوای چهار بازی تیراندازی تاکتیکال با مضمون نبرد با تروریسم با نام های «هسته اسپلینتر: لیست سیاه»، «میدان نبرد 3»، «مدال افتخار: جنگجو» و «ندای وظیفه جنگ افزار مدرن» به روش تحلیل مضمون برای بازی های ویدئویی، به این موضوع می پردازد که بازی های ویدئویی نبرد با تروریسم چه محتوایی را به مخاطب بیان می کنند. کشف و بیان انتقادی مضامین این بازی ها که به شیوه استقرایی بر مبنای مفاهیم این بازی ها صورت می گیرد، بیانگر این است که آن ها فراتر از یک سرگرمی صرف، در راستای ارتباط راهبردی ایالات متحده مورد استفاده گرفته و با ارائه روایت راهبردی غرب از نبرد با تروریسم در چارچوبی شرق شناسانه، در تلاش برای تشدید دوانگاری متضاد برخاسته از استعمار نو، تعریف انسان خاورمیانه ای مسلمان به عنوان دیگری تمدنی دنیای غرب، تثبیت برتری غرب بر شرق و تحقیر انسان شرقی بوده و با تعریف انسان شرقی به عنوان یک تهدید تروریستی فوری برای تمدن غرب بر لزوم نبرد پیشگیرانه با وی تأکید می کنند.

پژوهش حاضر به نقد چگونگی بازنمایی و تصویرسازی کردها در سفرنامه ی کلودیوس جیمز ریچ با عنوان روایت اقامت در کردستان و نینوای باستانی می پردازد، که در نیمه ی نخست سده ی نوزدهم نگارش یافته است و شیوه ی نگرش مؤلف را در مواجهه با اجتماعات کردی بررسی می کند. پژوهش پیش رو، با استفاده از روش شناسی و چارچوب نظری رویکرد پسااستعمارگرایانه، به ویژه آرای هومی بابا، بر آن است عوامل، انگیزه ها و جنبه های غالباً منفی، از قبیل وارونه جلوه دادن وقایع و نیز نگاه سوژه محور و مرکزگرایانه ی غربی مؤلف را به نمایش بگذارد. مثال ها و نقل قول های فراوانی که در این مقاله به آنها ارجاع داده شده است، دربرگیرنده ی آن دسته از مفاهیم و شگردهای پربسامد گفتمان شرق شناسی نظیر تعمیم گرایی، دیگربودگی، کلیشه سازی، منفی سازی، لحاظ نکردن تفاوت های فرهنگی و هم چنین فرادستی اخلاقی سوژه ی غربی هستند که در این سفرنامه انعکاس یافته اند.