روایت راهبردی

با پررنگ شدن روز به روز نقش رسانه ها در فهم و شکل گیری انسان ها و جوامع از خود و پیرامونشان و نقش بازی های ویدئویی در این زمینه به عنوان یک رسانه بسیار تأثیرگذار، فهم روش های تلاش این رسانه برای انتقال مضامین و نحوه به کار گرفته شدن این روش ها در زمینه های مختلف سیاسی و فرهنگی اهمیت ویژه ای پیدا می کند. این پژوهش تلاش می کند به کمک نگاه انتقادی پسااستعماری در مورد بخش مشخصی از بازی های ویدئویی یعنی «بازی های نبرد با تروریسم» که در ژانر تیراندازی تاکتیکال قرار دارند به تحلیل این مضامین بپردازد. این تحقیق با تجزیه و تحلیل محتوای چهار بازی تیراندازی تاکتیکال با مضمون نبرد با تروریسم با نام های «هسته اسپلینتر: لیست سیاه»، «میدان نبرد 3»، «مدال افتخار: جنگجو» و «ندای وظیفه جنگ افزار مدرن» به روش تحلیل مضمون برای بازی های ویدئویی، به این موضوع می پردازد که بازی های ویدئویی نبرد با تروریسم چه محتوایی را به مخاطب بیان می کنند. کشف و بیان انتقادی مضامین این بازی ها که به شیوه استقرایی بر مبنای مفاهیم این بازی ها صورت می گیرد، بیانگر این است که آن ها فراتر از یک سرگرمی صرف، در راستای ارتباط راهبردی ایالات متحده مورد استفاده گرفته و با ارائه روایت راهبردی غرب از نبرد با تروریسم در چارچوبی شرق شناسانه، در تلاش برای تشدید دوانگاری متضاد برخاسته از استعمار نو، تعریف انسان خاورمیانه ای مسلمان به عنوان دیگری تمدنی دنیای غرب، تثبیت برتری غرب بر شرق و تحقیر انسان شرقی بوده و با تعریف انسان شرقی به عنوان یک تهدید تروریستی فوری برای تمدن غرب بر لزوم نبرد پیشگیرانه با وی تأکید می کنند.

با شیوع کووید-19 روابط دیپلماتیک دولت ها به چالش کشیده شد، اما با استفاده از این وضعیت دولت امریکا درصدد بهره برداری از دیپلماسی دیجیتال علیه چین برای ساخت روایت های راهبردی، و بیان هویت و تصاویر خود و دیگری در نظام بین الملل برآمده است. در این پژوهش تلاش شد تا به پرسش های زیر پاسخ داده شود:1. چگونه وزارت خارجه امریکا در پی اوج گیری بحران جهانی پاندمی کووید-19 با ساخت روایت های راهبردی، اهداف و سیاست های خود را در نظام بین الملل علیه چین بیان می کند؟ 2. دلایل مهم این نهاد دولتی امریکا برای تولید و رواج این روایت ها چیست؟ در فرضیه پژوهشی استدلال می شود که افزایش محبوبیت رسانه های اجتماعی در جهان در دوران پاندمی کووید-19 به افزایش اهمیت دیپلماسی دیجیتالی به عنوان ابزار سیاست خارجی امریکا برای تولید روایت های راهبردی در تقابل با چین منجر شده است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، معانی پنهان محتوای سه رسانه اجتماعی توئیتر، اینستاگرام و یوتیوب وزارت خارجه امریکا نشان داده می شود. برجسته سازی دو روایت راهبردی را می توان نام برد: رفتار درست امریکا در سیاست خارجی و داخلی، و رفتار نادرست چین در سیاست خارجی و داخلی. در روایت راهبردی رفتار درست امریکا در سیاست خارجی و داخلی، دو ژانر (منجی جهان در همه گیری کووید-19، مقابله کننده با سیاست های نادرست چین به عنوان تهدیدکننده امنیت) نشان داده شد. در عین حال در روایت راهبردی رفتار نادرست چین در سیاست خارجی و داخلی هم دو ژانر دیگر (دولت غیرشفاف و بی مسئولیت در قبال کووید-19، اقتدارگرا در داخل و تهاجمی در خارج) مشخص شد. 

اوباما با راه اندازی حساب کاربری «@POTUS» در ایکس برای رئیس جمهوری آمریکا می خواست به اهداف سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده در نظام بین الملل معنا ببخشد. پس از اوباما، ترامپ و بایدن نیز تلاش بسیاری صرف مشروعیت بخشی به ایده ها و روایت های خود در نظام بین الملل از طریق حساب ایکس «@POTUS» بر مبنای نوع نگاه خود کردند. اما آنها چگونه با ساخت روایت ها و تصویرسازی از دستاوردهای خود در ایکس، اهداف و آرزوهای خود را در نظام بین الملل بیان کرده اند؟ برای پاسخ گویی به این پرسش، در این مقاله با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی، دو مفهوم روایت راهبردی ملی و روایت راهبردی نظام بین الملل در سه حساب ایکس «@POTUS»،  از می 2015 تا ژوئن 2023، بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد این حساب درصدد برساخت نقشی سازنده برای آمریکا به عنوان دولت بدون نقص «در داخل» و مسئولیت پذیر «در خارج» بوده است. روایت راهبردی ملی کاخ سفید شامل 8 مقوله (نظام سلامت، رشد فزاینده اقتصاد، حفظ نظم اجتماعی، حامی علم، حامی ورزش، کاهش جرائم، اهمیت محیط زیست و مبارزات حزبی) و روایت راهبردی نظام بین الملل شامل 3 مقوله (حفظ جایگاه در نظام بین الملل، حفظ ارزش های لیبرال دموکراسی و مقابله با تهدیدات ترسیم شده) است. این مقولات برای سه رئیس جمهوری آمریکا اهمیت یکسانی نداشته اند.