طفره روی مجازی

پژوهش حاضر با هدف ارتباط یابی نقش عوامل بی عدالتی سازمانی و بدبینی سازمانی در طفره روی مجازی انجام گرفت. این پژوهش از نظر راهبرد اصلی، کمی و از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی کارکنان ستادی دانشگاه های جامع وابسته به وزارت علوم در چهار سطح طراز عملکرد بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی در سراسر کشور بود. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چندمرحله ای بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی- مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، 430 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه طفره روی مجازی بلا و همکاران (2006)، پرسشنامه بدبینی سازمانی کالاگان (2009) و پرسشنامه بی عدالتی سازمانی کیم و لیونگ (2007) استفاده شد. روایی ابزارها با نظر استادان علوم تربیتی و روانشناسی تأیید شد. داده ها با شبکه عصبی مصنوعی با روش پرسپترون چندلایه (MPL) در نرم افزار Spss.v.24 تحلیل شد. نتایج نشان داد ارتباط یابی عوامل سازمانی مؤثر بر طفره روی مجازی دارای یک لایه ورودی با هشت گره و یک لایه پنهان با دو گره است و شبکه عصبی مصنوعی به خوبی قادر است پرش ها و روند طفره روی مجازی کارکنان دانشگاهی را از روی عوامل سازمانی بدبینی و بی عدالتی؛ پیش بینی نماید. ازاین رو، لازم است در هدایت رفتار منابع انسانی (جلوگیری از بروز رفتار انحرافی طفره روی مجازی) به این مؤلفه ها و اثراتشان در سازمان توجه شود.

پژوهش حاضر با هدف مدلسازی نقش خود رهیابی و سواد رسانه ای در طفره روی مجازی انجام گرفت. این پژوهش از نظر راهبرد اصلی، کمی و از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی بود. روش نمونه گیری از نوع در دسترس بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی- مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، 620 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه طفره روی مجازی بلا و همکاران (2006) (با پایایی 89/0=α)، پرسشنامه محقق ساخته خودرهیابی (با پایایی 95/0=α) و پرسشنامه سواد رسانه ای فلسفی (1393) (با پایایی 86/0=α)، استفاده شد. روایی محتوایی ابزارها با اعمال نظر ده نفر از خبرگان یادگیری الکترونیکی تأیید گردید. داده ها با رویکرد شبکه عصبی مصنوعی با روش پرسپترون چندلایه (MPL) تحلیل شد. نتایج نشان داد مدلسازی عوامل خودرهیابی و سواد رسانه ای در طفره روی مجازی دانشجویان دارای یک لایه ورودی با ده گره و یک لایه پنهان با چهار گره است و شبکه عصبی مصنوعی به خوبی قادر است پرش ها و روند طفره روی مجازی دانشجویان را از روی این دو متغیر و خرده مقیاس هایشان؛ پیش بینی نماید. تمامی ضریب های تاثیر لایه پنهان بر لایه خروجی در شبکه عصبی؛ منفی به دست آمده و از اینرو هرچه دانشجویان دارای مهارت خودرهیابی و سوادرسانه ای بالاتری باشند، کمتر به رفتار طفره روی مجازی می پردازند و بالعکس. بر این اساس می توان دریافت،  میزان سواد رسانه ای و خودرهیابی دانشجویان متغیرهایی هستند که توان پیش بینی میزان طفره روی مجازی دانشجویان را دارند. 

با پیشرفت فناوری های نوین، یکی از انواع رفتارهای انحرافی که رواج پیدا کرده، طفره روی مجازی است. با توجه به نبود ابزار مناسب برای سنجش رفتار انحرافی در داخل کشور، این پژوهش با هدف هنجاریابی پرسشنامه رفتار انحرافی طفره روی مجازی (CLQ) انجام شد. جامعه آماری این مطالعه، شامل تمامی کارکنان ستادی دانشگاه های جامع وابسته به وزارت علوم در چهار سطح تراز عملکرد بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی در سراسر کشور بود. در ادامه، 430 کارمند ستادی با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه طفره روی مجازی، جمع آوری شد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی به دو شیوه همسانی درونی و ثبات زمانی نشان داد که اعتبار پرسشنامه طفره روی مجازی براساس آلفای کرونباخ، 89/0 و با استفاده از روش بازآزمایی، 88/0  است. بررسی های مربوط به روایی محتوا، تفکیکی و سازه پرسشنامه طفره روی مجازی (CLQ)، مؤید روایی پرسشنامه مذکور بود. همچنین یافته های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی همانند فرم اصلی، سه عامل همبسته ولی مجزای گشت و گذار بی هدف در اینترنت، دریافت و ارسال پست الکترونیکی نامرتبط به کار و طفره روی اینترنتی تعاملی را آشکار ساخت. نتایج این مطالعه نشان داد که پرسشنامه طفره روی مجازی (CLQ)، ابزاری قابل اعتماد و روا برای سنجش و غربالگری میزان طفره روی مجازی کارکنان ستادی دانشگاه است. در نتیجه، پژوهشگران و محققان حوزه مدیریت سازمان های آموزشی، مطالعات رفتار سازمانی، فناوری های نوین و مدیریت منابع انسانی با کاربست این ابزار کارآمد در حیطه پژوهشی، قادر به تشخیص وضعیت طفره روی مجازی کارکنان خواهند بود.