خستگی جسمی

یکی از عوامل مؤثر بر عملکرد ورزشکاران خستگی است. با اطلاع از پیامدهای خستگی بر عملکرد افراد، می توان برای پیشگیری از آن در تمرینات ملاحظات ویژه ای در نظر گرفت. بنابراین دانستن این که در هنگام بروز خستگی مرکزی و محیطی، ورزشکار تحت چه شرایطی قرار می گیرد، می تواند کلید موفقیت هر مربی باشد. لذا، هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر خستگی مرکزی و محیطی بر سرعت و دقت شوت بازیکنان هندبال بود. بدین منظور 16 بازیکن دختر تیم هندبال دانشگاه تهران (با میانگین سنی4 ± 23) در پژوهش حاضر شرکت داشتند. پس از کسب رضایت آگاهانه و تکمیل پرسش نامه دست برتری ادینبورگ، پیش آزمون سرعت و دقت شوت هندبال زین در 11کوشش متوالی از شرکت کنندگان گرفته شد. سپس به طور تصادفی به دو گروه خستگی مرکزی و محیطی تقسیم شدند. گروه خستگی محیطی تحت دو ساعت تمرین پرفشار بدنی و گروه خستگی مرکزی به وسیله آزمون استروپ تحت خستگی ذهنی قرار گرفتند. پس از اعمال مداخله مورد نظر پس آزمون مشابه پیش آزمون گرفته شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب 2 در2، در متغیر سرعت نشان داد اثر اصلی آزمون (021/0= P ) و اثر تعاملی آزمون و گروه (01/0= P ) معنادار بود؛ ولی اثر اصلی گروه معنادار نبود (19/0= P ). نتایج تی مستقل نشان داد بین سرعت شوت دو گروه در پس آزمون تفاوت معناداری وجود داشت (024/0= P ) و سرعت گروه خستگی محیطی کمتر از خستگی مرکزی بود. با این حال در متغیر دقت هیچ یک از اثرات اصلی گروه (24/0= P ) و تعاملی آزمون و گروه (42/0= P ) معنادار نبود. بنابراین طبق نظریه سیستم های پویا خستگی محیطی تأثیر منفی بر ویژگی های بیرونی حرکت می گذارد و متأثر از کاهش ظرفیت اندام های مجری است ولی خستگی مرکزی بر پارامتر حرکت (سرعت) اثرگذار نیست.

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر خستگی پیرامونی و مرکزی بر خطای ادراک عمق دانش آموزان صورت گرفت. جامعهَ آماری دانش آموزان شهرستان خدابنده بود که از بین آنها 42 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس با میانگین سنی 49/0± 88/16سال انتخاب شدند. از همه آزمودنی ها پیش آزمون ادراک عمق گرفته شد. سپس به گروه مداخله و گروه کنترل تقسیم شدند. برای ایجاد خستگی پیرامونی (جسمی) به گروه اول فعالیت آمادگی جسمانی و به گروه دوم برای ایجاد خستگی مرکزی (ذهنی) فعالیت ذهنی داده شد. گروه سوم هیچ فعالیتی در طول دوره مداخله انجام نمی دادند. بعد از اعمال مداخله خستگی پس آزمون ادراک عمق گرفته شد. نتایج تحلیل واریانس یکطرفه تفاوت معناداری را بین پیش آزمون سه گروه نشان نداد، اما تفاوت معنا داری در پس آزمون بین گروه ها مشاهده شد. با بررسی نتایج آزمون تعقیبی LSD مشخص شد که خستگی مرکزی نسبت به خستگی پیرامونی و عدم مداخله (گروه کنترل) خطای ادراک عمق آزمودنی ها را افزایش داده است. اما بین خطای ادراک عمق بین گروه خستگی پیرامونی و کنترل تفاوت معنا داری مشاهده نشد. نتایج آزمون تی همبسته حاکی از افزایش خطاهای ادراک عمق ناشی از هر دو نوع خستگی و عدم تغییر در گروه کنترل بود. در مجموع می توان نتیجه گرفت که خستگی مرکزی در مقایسه با خطای پیرامونی نقش مؤثری در افزایش خطای ادراک عمق دانش آموزان داشت، بنابراین به مربیان پیشنهاد می شود شرایط مناسبی را که موجب کاهش خستگی مرکزی می شود، اتخاذ کنند.