سازمان شفافیت بین الملل

شاخصه های شفافیت و مبارزه با فساد بعنوان راهکاری برای مقابله با فسادهای موجود در طبقات دولتی و حاکمیتی پیشنهاد شدهاند و دارای دسته بندیهای مختلفی از منابع گوناگون هستند. فساد در پیشبرد اهداف و توسعه ی کشورها موانع بزرگی ایجاد کرده است. با وجود تلاش های مؤثر در زمینه ی تدوین شاخصه های شفافیت و مبارزه با فساد به نظر میرسد پاسخ های رضایت بخشی در قبال این مسئله وجود ندارد و بسیاری از کشورهای درحالتوسعه، همچنان از فساد در تمامی سطوح رنج میبرند. مهمترین تقسیم بندی شاخصه های شفافیت و مبارزه با فساد به دو شکل نظرسنجی و ارزیابی مطرح شده اند که شاخصههای مبتنی بر نظرسنجی سازمان شفافیت بینالملل در قالب ادراک فساد هستند و شاخص های مبتنی بر کارشناسی بر اساس گزارش هستند. شیوه های مبارزه با فاسد با توجه به بروز شدن فساد نیازمند بروزرسانی هستند. رویکرد بانک جهانی دارای معیار جامعی برای سنجش شفافیت و میزان ارتباط آن با مقولهی فساد است. یکی از راهکارهای اساس ی مب ارزه با فساد، محدود ساختن فعالیتهای اق تص ادی دول ت و تش ویق بخ ش خصوص ی ب ه مش ارکت در فعالیتهای اق تصادی اس ت. در حوزه بودجه بندی، خط مشی گ ذاری و تنظیم رویهها، براثربخشی استفاده از منابع و ک اهش ف ساد و اتلاف من ابع ت أثیر ش ایان ت وجهی دارد. بروز بودن دادهها، ایدهها و چشم اندازهای نهادهای مالی مسیر تازهای از شفافیت سازمانی را فرا روی آنها قرار می دهد و نویدبخش کاهش فساد و بهبود عملکرد آنهاست. فقدان معیاری جامع برای سنجش فساد، چارچوب تحلیلی نامناسب، شناسایی نامناسب اهداف و عدم توجه کافی به منابع قانونی و موازین بین المللی و توجه به مسائل سیاسی جزو محدودیتها و عوامل تاثیرگذار بر عدم توفیق در مسیر مبارزه با فساد است.

زمینه و هدف : یکی از کارآمدترین شیوه های مبارزه با فساد، گسترش فرهنگ برملاسازی است. سازمان شفافیت بین الملل نهادی بین الملل است که اصولی راهنما برای تصویب قوانین مربوط به افشاگران پیشنهاد کرده است. هدف این پژوهش ابتدا بررسی مهمترین قوانین پیشنهادی سازمان شفافیت بین الملل، مقایسه آن با طرح حمایت از افشاگران فساد مجلس شورای اسلامی و در نهایت احراز نقاط ضعف و کاربردی این طرح است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی، و از نظر نوع پژوهش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای به روش اسنادی مورد تحلیل قرار گرفته و جمع آوری اطلاعات به صورت فیشبرداری بوده است؛ بدین صورت که پس از مأخذیابی کتابها، مجلات و اسناد مربوط به موضوع، فهرست موقت از مطالب مورد نیاز تهیه، و سپس با آماده سازی فیشها، مرحله فیشبرداری شروع و مطالب تنظیم شده است. یافته ها: قویترین ساز و کاری که مورد استفاده بسیاری از کشورهای پیشگام در حوزه مبارزه با فساد است، ساز و کار گزارشدهی فساد توسط مردم است. از مزایای استفاده از عموم مردم برای کشف و برخورد با جرائم می توان به افزایش احتمال کشف فساد، افزایش سرعت کشف فساد، تقویت سرمایه اجتماعی، هزینه های اجرایی نزدیک به صفر، کاهش بار مالی و اجرایی دستگاه های اجرایی و کاهش امنیت برای مفسدان نام برد. نتیجه گیری: از مقایسه طرح حمایت از افشاگران فساد مجلس و مهمترین اصول سازمان شفافیت بین الملل نتیجه می شود که طرح مجلس در غالب موارد از اصول شفافیت بین الملل پیروی نکرده و دارای خلأها و ایرادهای بسیاری است؛ لذا در پایان پس از ذکر نقاط ضعف و قوت، یک ماده واحده با 4 تبصره برای جایگزینی آن طرح پیشنهاد شده است.